Sinds anticonceptie een vurig en maatschappelijk geaccepteerd onderwerp is geworden, zijn er ook steeds meer anticonceptiemogelijkheden. Dit maakt het voor vrouwen en mannen echter alleen maar tot op zekere hoogte gemakkelijker. Uiteindelijk moet je altijd kiezen tussen de verschillende methoden.
In het geval van het spiraaltje zijn er twee opties voor vrouwen: Het koperspiraaltje of gouden spiraaltje en het hormoonspiraaltje. Zowel het koperspiraaltje als het gouden spiraaltje hebben het voordeel dat zij anticonceptie bieden zonder toevoeging van hormonen. De risico’s in dit verband zijn steeds kleiner geworden.
Hier lichten we de effecten, de kosten en de veiligheid van het koperspiraaltje toe. Aan het eind vatten we alle punten in duidelijke voor- en nadelen voor je samen.

1. verschillende modellen van de spiraal

Anticonceptie met koper wordt al sinds de jaren zeventig toegepast. De nieuwe IUD-modellen kunnen dus putten uit tientallen jaren ervaring.
Elk van deze modellen bestaat in wezen uit een plastic drager omwikkeld met koper. De vormen zijn t-vormig, ankervormig of in de vorm van een koperen ketting. De afmetingen variëren van 2,5 tot 3,5 centimeter.
Naast anticonceptie zijn de zogenaamde zilveren en gouden spiraaltjes ook bedoeld om de hygiëne te bevorderen. Zo zouden ze een positief effect hebben op infecties in het genitale gebied. Dit effect is echter nog niet wetenschappelijk bewezen.
Met relatief weinig bijwerkingen is het hormoonvrije spiraaltje een interessant alternatief voor de pil. Overigens heeft anticonceptie met een koperspiraaltje plus de pil weinig zin.

Let op: Voor veel mensen heeft het koperspiraaltje nog steeds een negatieve connotatie. De hoeveelheid koper die via het spiraaltje vrijkomt en wordt opgenomen is echter aanzienlijk minder dan de hoeveelheid koper die wij bijvoorbeeld via onze voeding binnenkrijgen.

1.1 De kosten van het spiraaltje zijn voor eigen rekening

Bij de beslissing om al dan niet een spiraaltje te laten plaatsen, spelen de kosten natuurlijk een rol. U moet er echter altijd rekening mee houden dat de kosten van een spiraaltje, anders dan bij de pil, alleen ontstaan bij het inbrengen en bij de controle.
Het inbrengen van een spiraaltje kost meestal tussen de 300 en 500 euro. Dit is inclusief de kosten van het spiraalmodel. Deze kosten worden meestal niet gedekt door de ziektekostenverzekering.

Om ervoor te zorgen dat het spiraaltje goed werkt, moet het regelmatig worden gecontroleerd om er zeker van te zijn dat het goed is aangebracht. Zolang de vrouw geen buikpijn heeft, is een controle om de zes maanden voldoende. Dit kan bijvoorbeeld worden gecombineerd met een kankerscreening. De prijs voor een echo-onderzoek ligt meestal tussen de 30 en 70 euro.
Sommige zorgverzekeraars vergoeden deze kosten, vooral voor de eerste controle. Het echo-onderzoek moet echter uiterlijk zes weken na het inbrengen van het spiraaltje plaatsvinden.

Let op: Zodra u aanhoudende krampen, terugkerende buikpijn of een sterk trekkend gevoel in de buik heeft, of als u niet ongesteld wordt, moet u de positie van het spiraaltje laten controleren. Als het spiraaltje verschuift, is de werking verminderd. Hierdoor ontstaat een risico om zwanger te worden.

2 De gynaecoloog brengt het spiraaltje in.

Het koperspiraaltje wordt alleen door de gynaecoloog ingebracht en verwijderd. De gynaecoloog brengt het koperspiraaltje met behulp van een inbrengstaafje via de baarmoederhals in de baarmoeder. Vervolgens wordt het koperspiraaltje met een handvat aangespannen. De ervaring leert dat het inbrengen en aanspannen van het koperspiraaltje zelden langer dan vijf minuten duurt.
Theoretisch kan het spiraaltje op elk moment worden ingebracht. Tijdens de menstruatie is de baarmoederhals echter al open, wat het inbrengen vergemakkelijkt. Bovendien is er dan geen risico op zwangerschap.
Voor vrouwen die al bevallen zijn, is de procedure meestal minder pijnlijk dan voor vrouwen zonder kinderen. Na de bevalling is het echter raadzaam het koperspiraaltje in te brengen vóór het begin van de eerste menstruatie. Op dat moment is het weefsel meestal nog uitgezet en is de procedure gemakkelijker.

2.1 Het noodzakelijke vooronderzoek controleert de geschiktheid

Als u besluit het koperspiraaltje te gebruiken voor anticonceptie, moet u voor het inbrengen een vooronderzoek ondergaan. Dit is om vast te stellen of er medische redenen zijn om geen spiraaltje te gebruiken.
Redenen voor medische onverenigbaarheid kunnen bijvoorbeeld afwijkingen in het gebied van de baarmoeder of de blaas zijn. Zeer zelden wordt het spiraaltje niet verdragen en is er sprake van een onaangenaam gevoel op de huid en inwendige jeuk.
Bovendien worden tijdens dit onderzoek infecties zoals chlamydia of gonorroe uitgesloten. Dit minimaliseert het risico op infectie en dus op bijwerkingen.

2.2 Verdere procedure na het inbrengen van het spiraaltje

De bescherming begint direct na het inbrengen van het spiraaltje. U moet echter voorzichtig zijn met geslachtsgemeenschap en het inbrengen van tampons gedurende de eerste dagen na het inbrengen van het spiraaltje. Het is het veiligst om beide de eerste dagen te vermijden. In deze eerste fase mag u ook niet gaan zwemmen en onderzoeken met röntgenstralen hoeven ook niet per se plaats te vinden.

Tip: Een interessant alternatief voor tampons is de menstruatiecup. Vooral vrouwen met een koperspiraaltje vinden de menstruatiecup een prettig alternatief.

De gebruiksduur mag niet worden overschreden. Als u het spiraaltje te lang draagt, nemen de risico’s toe. Het is daarom beter een spiraaltje te kopen dat u langer kunt dragen. De meeste modellen moeten na 5 jaar worden vervangen. De exacte duur moet u met uw gynaecoloog bespreken.

2.3 Er is kritiek op het spiraaltje

In de kritiek worden nog punten genoemd als toename van bloedingen tussen de menstruaties, trombose, onregelmatige menstruaties, migraine, verlies van libido en pijn in de borsten. Bloeden is echter het enige probleem waar de meeste vrouwen echt last van hebben.
Soms wordt het spiraaltje door het lichaam afgestoten als een vreemd lichaam. Als u buikkrampen krijgt na het inbrengen van het spiraaltje, moet u het zo snel mogelijk laten controleren.

Sommige vrouwen weten niet zeker of het spiraaltje lang blijft zitten. Een regelmatige halfjaarlijkse controle bij de gynaecoloog is meestal voldoende. Bevindingen als dat het draadje weg is terwijl je dat wel voelt, kunnen onnodig zorgwekkend zijn. Een verdere controle wordt alleen aanbevolen als bijvoorbeeld de menstruatie stopt of er sprake is van ongewoon hevige pijn of aanhoudende pijn.

3. voor- en nadelen van het spiraaltje