Hormonale anticonceptiemethoden die zwangerschap voorkomen door middel van lichaamseigen hormonen, bijvoorbeeld oestrogeen en progestageen, worden als bijzonder veilig beschouwd. Hiertoe behoren de anticonceptiepleister of de vaginale ring, maar ook de pil en het hormonale spiraaltje. Steeds meer vrouwen kiezen voor het spiraaltje omdat het, eenmaal ingebracht door een arts, geen verdere handelingen vereist. Bovendien bevat het geen oestrogeen en betekent het minder blootstelling aan hormonen.
In tegenstelling tot het dagelijks slikken van de pil kan het bij het spiraaltje echter niet gebeuren dat je een dag vergeet of het nieuwe pakje pillen niet op tijd krijgt. Alleen het spiraaltje langer laten zitten of zelf uittrekken is gevaarlijk. In dit artikel lees je meer over hoe het spiraaltje werkt en wat de mogelijke bijwerkingen zijn. Ook informeren we je over de populairste aanbieders van het spiraaltje.

1. hoe de hormoonspoel in uw lichaam werkt

Het hormoonspiraaltje (IUS), dat in tegenstelling tot zijn naam eigenlijk de vorm van een ‘T’ heeft. Het wordt ook wel een anticonceptiespiraal genoemd en zit diep in de baarmoeder. Daar geeft het hormonen af die voorkomen dat de eisprong op gang komt. Bovendien verhinderen de hormonen, die vergelijkbaar zijn met de combinatie van hormonen die tijdens een zwangerschap worden geactiveerd, dat een eicel zich in het baarmoederslijmvlies innestelt. Daardoor biedt het hormonale spiraaltje een hoge mate van veiligheid tegen ongewenste zwangerschappen zonder veel problemen. Het stelt u in staat seksueel actief te zijn zonder angst voor zwangerschap. Het beschermt u echter niet tegen seksueel overdraagbare aandoeningen.

Tip: Laat uw gynaecoloog enkele maanden na het inbrengen controleren of het spiraaltje goed zit.

Het spiraaltje kan alleen door een arts worden ingebracht. Het biedt u de volgende voordelen:

• Veilige anticonceptie
• Bescherming tot vijf jaar lang
• Behalve tussentijdse onderzoeken zijn geen andere maatregelen nodig
• Pijnloos (korte pijn bij het inbrengen mogelijk)
• Ongecompliceerd

Zodra de paraplu is geplaatst, hoeft u zich geen zorgen meer te maken over anticonceptie. Voor vrouwen onder de 20 jaar wordt anticonceptie vaak vergoed door de ziektekostenverzekering. Vraag daarom tijdig, al vanaf 16 of 18 jaar, aan uw zorgverzekeraar of zij de kosten van het hormoonafgevend intra-uteriene apparaat vergoeden. De vervolgonderzoeken en eventuele onderzoeken, hoe duur ook, zul je in de meeste gevallen na je 20e zelf moeten betalen.

1.1 Inbrengen van het spiraaltje

.

Het is onmogelijk om het hormoonspiraaltje zelf in te brengen. Daarom kun je het niet in de apotheek kopen of online bestellen. Je kunt het anticonceptiemiddel alleen bij een gynaecoloog krijgen. De gynaecoloog gaat eerst met je in gesprek om te kijken of dit middel voor jou geschikt is. Dan volgt een vooronderzoek en als u aan alle eisen voor het spiraaltje voldoet, gaat u liggen en brengt de arts het hormoonspiraaltje of koperspiraaltje in. Dit kan een korte, hevige pijn veroorzaken als de kleine plastic T met een speciaal apparaatje in je geschoten wordt en het schildje zich ontvouwt.
De gynaecoloog zal dit zowel tijdens het voorgesprek als tijdens het vooronderzoek controleren:

• Of u migrainepatiënt bent of lijdt aan andere medische aandoeningen zoals leverzweren die het gebruik van een hormoonafgevend intra-uterien apparaat verhinderen.
• Of u een kinderwens heeft en uw zwangerschapsgeschiedenis
• De grootte van uw baarmoeder en eventuele infecties die u heeft gehad
• De datum van het laatste onderzoek voor vroegtijdige opsporing van kanker

Om u een overzicht te geven, volgt hier nog een lijst van mensen voor wie het hormoonafgevend intra-uterien hulpmiddel het meest geschikt is:

Leeftijdsgroep en levenssituatie	Is het spiraaltje geschikt?
Jonge, kinderloze vrouwen	In plaats van het IUD is het beter om de miniversie te gebruiken om de baarmoeder niet te beschadigen.
Vrouwen na hun eerste zwangerschap	Het is veilig om het spiraaltje te gebruiken tijdens het geven van borstvoeding.
Oudere vrouwen zonder kinderwens	Geschikt, maar er moet worden bepaald of de grootte van de baarmoeder het gebruik van een hormoonafgevend intra-uterien apparaat toelaat.

Overigens kunt u zelf regelmatig controleren of het spiraaltje nog op zijn plaats zit door te kijken naar een draadje dat naar beneden hangt, bij voorkeur direct na de menstruatie. U hoeft verder geen maatregelen te nemen, waardoor het een bijzonder ongecompliceerde anticonceptiemethode is.

2 Mogelijke bijwerkingen van het hormoonafgevend spiraaltje

Alle hormonale anticonceptiemiddelen hebben enkele bijwerkingen, die afhankelijk van de vrouw nauwelijks of duidelijk merkbaar kunnen zijn. Aangezien het hormoonspiraaltje zijn werkzame stof plaatselijk afgeeft, blijven de bijwerkingen voornamelijk beperkt tot de geslachtsorganen en de buik. Mogelijke bijwerkingen (frequentie niet erg hoog) zijn spotting, hoge bloeddruk, hoofdpijn, lichte misselijkheid, vasthouden van water, minder of geen menstruatiebloeding, buikpijn, pijn in de borsten, gewichtstoename en verlies van libido. Lange bloedingen worden echter verkort door het spiraaltje.
Sommige vrouwen melden ook negatieve ervaringen met het spiraaltje, zoals een neiging tot depressie, bruine afscheiding, paniekaanvallen en een ongemakkelijke beklemming in de buik. Net als bij andere hormonale anticonceptiemiddelen is het risico op borstkanker met het spiraaltje licht verhoogd. Ongevaarlijke cystevorming komt ook voor bij ongeveer één op de tien vrouwen met een hormonaal spiraaltje.

Sommige vrouwen maken zich zorgen als ze de controledraad van het spiraaltje niet meer voelen. Maar maakt u zich geen zorgen, het spiraaltje is niet uitgevallen of verloren gegaan. De arts kan controleren of het is uitgegleden, wat kan gebeuren.

2.1 Het hormoonspiraaltje is niet geschikt voor alle vrouwen

Vanwege zijn grootte wordt het spiraaltje vooral aanbevolen voor vrouwen die al minstens één kind hebben gehad. De baarmoeder is dan namelijk wat groter en flexibeler en er is geen gevaar dat het spiraaltje wordt afgestoten. Voor jonge vrouwen die nog nooit zwanger zijn geweest, kan het mini-spiraaltje geschikt zijn. Hoe lang het werkzaam is, hangt af van het model.
Uw arts zal u vooraf vertellen of u ziekten of andere medische aandoeningen hebt die een spiraaltje verhinderen. Uiteraard kan het spiraaltje niet worden gebruikt tijdens de zwangerschap, maar in veel gevallen is het mogelijk om direct na de geboorte over te schakelen op hormonale anticonceptie.

2.2 Alternatieve anticonceptiemogelijkheden

Om de bovengenoemde bijwerkingen te vermijden en minder hormonen te gebruiken, kunt u overstappen op een hormoonvrije anticonceptiemethode. Niet-hormonale anticonceptiemiddelen bieden echter een minder betrouwbare bescherming tegen zwangerschap. Daarom is het belangrijk dat u zich bewust bent van dit risico. Alleen condooms, die door 45% van alle paren in Duitsland voor anticonceptie worden gebruikt, zijn relatief veilig.
Andere alternatieve anticonceptiemogelijkheden zonder hormonen zijn bijvoorbeeld computers om je cyclus te meten; de kalendermethode, waarbij je je eisprong herkent en dus weet op welke dagen je vruchtbaar bent; en de temperatuurmethode.
Er komen steeds meer smartphone-apps en praktische apparaten zoals cycluscomputers op de markt, maar feit blijft dat het menselijk lichaam zich vaak onvoorspelbaar gedraagt. Alleen met hormonale anticonceptie, mits correct en regelmatig ingenomen, heb je een hogere veiligheid tegen ongewenste zwangerschap.

3. populaire aanbieders van het hormoonspiraaltje

Het hormonale spiraaltje is in Duitsland pas sinds 1996 een erkende anticonceptiemethode. MIRENA is marktleider voor de klassieke versie en wordt als bijzonder veilig beschouwd. De kleinere versies zijn verkrijgbaar bij Jaydess en Kyleena. MIRENA en Kyleena zijn elk geschikt voor gebruik tot vijf jaar, terwijl Jaydess bedoeld is voor drie jaar.
Hetis heel belangrijk dat u nooit zelf probeert het hormoonspiraaltje uit te trekken. Raak niet in paniek als het draadje weg is – de arts zal u helpen. Als u een kinderwens hebt of als u klachten hebt, moet u ook naar uw gynaecoloog gaan, zodat hij of zij als deskundige het spiraaltje goed kan verwijderen. Dit is de enige manier om letsel aan de baarmoeder te voorkomen. Ook als u uw libido wilt verhogen of bijwerkingen zoals een onzuivere huid wilt bestrijden, bent u bij uw huisarts aan het juiste adres.
Tot slot volgt hier een overzicht van de voor- en nadelen van het spiraaltje: