Sinds de uitvinding van de anticonceptiepil, kortweg “de pil” genoemd, begin jaren zestig, is hormonale anticonceptie het gesprek van de dag. Ook hier in Duitsland slikt een groot aantal seksueel actieve vrouwen dagelijks de pil om een ongewenste zwangerschap te voorkomen. Volgens deskundigen heeft deze ongecompliceerde vorm van gezinsplanning grote gevolgen voor de bevolkingsontwikkeling. Zo is te zien dat vanaf de jaren zestig in de VS, maar ook in Duitsland, aanzienlijk minder baby’s werden geboren.
Andere opties voor hormonale anticonceptie zijn het hormoonspiraaltje, de anticonceptiering, de hormoonpleister en de hormooninjectie.

In dit artikel kom je meer te weten over hoe hormonen in je lichaam werken, wat de mogelijke bijwerkingen zijn en hoe je het beste een anticonceptiemethode kunt kiezen.

1. beginselen van hormonale anticonceptie

Definitie: Bij hormonale anticonceptie, waarmee vrouwen zonder condoom seksueel actief kunnen zijn zonder angst voor zwangerschap, worden extra hormonen aan het lichaam toegevoegd. Deze lijken sterk op de lichaamseigen hormonen oestrogeen en progestageen en helpen om de maandelijkse cyclus onder controle te houden. Ze simuleren ook aan je lichaam dat je al zwanger bent. Het effect is eenvoudig te verklaren: onder andere wordt het proces van eirijping onderbroken en de eisprong onderdrukt, net als bij een echte zwangerschap. De bloeding tijdens de pilpauze is daarom ook geen “echte” menstruatie, maar wordt abortusbloeding genoemd. Je wordt dus niet zwanger, maar hebt ook geen last van de typische zwangerschapsverschijnselen.

Tip: Als u besluit de pil te gebruiken voor hormonale anticonceptie, is het belangrijk dat u hem elke dag op hetzelfde tijdstip inneemt. Een ritueel of een wekker op je smartphone helpt je om niet te vergeten de pil in te nemen.

Maar er zijn ook andere hormonale anticonceptiemiddelen verkrijgbaar in de winkel en bij uw gynaecoloog. U vindt een lijst in het volgende hoofdstuk. Ze hebben allemaal de volgende voordelen:

• Regulering van de menstruatiecyclus
• Betere planning van de menstruatie
• Zeer veilig voor anticonceptie
• Aangenaam, ongecompliceerd gebruik

1.1 Verschillende opties voor hormonale anticonceptie

Veel vrouwen kiezen voor hormonale anticonceptie vanwege de maximale veiligheid die ze bieden. Deze anticonceptiemiddelen beschermen echter niet tegen soa’s. Als je dubbel zeker wilt zijn, moet je dus ook een condoom gebruiken.
Dit zijn de populairste hormonale anticonceptiemiddelen in Duitsland. Tussen haakjes staat welk percentage van alle vrouwen in Duitsland ze gebruikt.

• De pil (52%)
• SPIRAALTJE (5%)
• Vaginale ring (3%)
• Driemaandelijkse injectie (2%)
• Anticonceptiepleister (minder dan 1%)

Na de pil komt het condoom, dat door 45% van alle paren voor anticonceptie wordt gebruikt. Het telt echter niet mee als hormonaal voorbehoedsmiddel. Veel vrouwen vinden het oneerlijk dat de hormonen alleen door de vrouw moeten worden ingenomen. Er wordt nog steeds onderzoek gedaan naar gelijkwaardige producten voor mannen, hoewel de meeste daarvan niet verder worden ontwikkeld vanwege de bijwerkingen.
Voor een overzicht wordt hier nog eens bekeken welke hormonale anticonceptiemiddelen er zijn en hoe ze worden gebruikt.

Hormonaal anticonceptiemiddel	Hoe te gebruiken
Geboortebeperkingspil	U neemt elke dag op hetzelfde tijdstip een pil.
Hormoonpleister	Je plakt zelf één keer per week een nieuwe, huidkleurige pleister op je bovenarm.
Hormoonspiraaltje	Het spiraaltje wordt door een arts in de baarmoeder ingebracht en je hoeft het pas na een paar jaar te laten vervangen.
Vaginale ring	Je brengt de ring in de vagina in en verwijdert hem na 21 dagen; na een bloeding breng je een nieuwe ring in.
Driemaandelijkse injectie	Elke 3 maanden toegediend door de arts; alleen geschikt voor vrouwen die geen andere anticonceptiemiddelen kunnen gebruiken of geen kinderwens meer hebben.
Hormoonstaafjes	Vaak ingebracht in de bovenarm, waar het kunstmatige luteaal hormoon etongestrel gedurende drie jaar wordt afgegeven. Wordt beschouwd als de veiligste anticonceptiemethode.

Depil en het hormoonafgevend spiraaltje (IUD) worden als bijzonder veilig beschouwd, omdat er bij de andere methoden ofwel bijwerkingen zijn zoals bij de injectie, ofwel mogelijke vergissingen zoals bij de pleister, die eraf kan vallen. De injectie van drie maanden heeft een bijzonder sterk effect en wordt daarom alleen na grondig overleg met de arts voorgeschreven.

2. Dit is wat hormonale anticonceptie met je lichaam doet.

Mits je hormonale anticonceptiemiddelen correct gebruikt, bieden ze een hoge mate van bescherming tegen zwangerschap. De extra hormonen voorkomen zowel de eisprong als de innesteling van de eicel in de baarmoeder. Dit gebeurt ook in je lichaam als je zwanger bent, dus het is geen onnatuurlijk proces.
Toch is het belangrijk te weten dat hormonale anticonceptiemiddelen je cyclus sterk beïnvloeden en kunstmatig reguleren. Dit kan leiden tot bijwerkingen. Bovendien klagen veel vrouwen dat ze door de hormonen het natuurlijke ritme van hun lichaam niet meer voelen.

Anticonceptiemiddelen op basis van hormonen hebben echter geen invloed op je vruchtbaarheid, afgezien van de injectie van drie maanden. Als je een kinderwens hebt, ben je meestal weer vruchtbaar een maand nadat je bent gestopt met het anticonceptiemiddel. Dit kan per vrouw verschillen, omdat het soms wat langer duurt voordat je natuurlijke hormoonhuishouding weer op orde is. Bovendien zul je na het stoppen met de pil of het hormoonspiraaltje aanvankelijk een onregelmatige cyclus hebben, maar die zal zich na een paar maanden weer reguleren.

2.1 Bijwerkingen van hormonale anticonceptie

Veel vrouwen zijn bang voor de bijwerkingen van hormonale anticonceptie, en in feite ontbreekt het nog aan gedetailleerde langetermijnstudies. Het hangt echter altijd af van uw persoonlijke gezondheid en in welke dosering en gedurende welke periode de anticonceptiemiddelen worden ingenomen. Uw gynaecoloog zal u de meest geschikte optie aanbevelen en u ook adviseren welk voorbehoedsmiddel de laagste hormoonconcentratie heeft. Bovendien moet hij of zij u uitgebreid informeren over eventuele risico’s en uw vragen uitvoerig beantwoorden.

Typische bijwerkingen zijn intermitterende bloedingen, duizeligheid, buikpijn, hoofdpijn en veranderingen in seksueel verlangen. Ook kan waterretentie of lipoedeem op de buik of benen optreden. Deze verdwijnen echter meestal na verloop van tijd. De angst om dik te worden door het gebruik van de pil is echter niet geheel ongegrond, want veel vrouwen melden regelmatig trek in eten, wat natuurlijk ook invloed heeft op hun gewicht.
Geen enkele anticonceptie kan je 100% zekerheid geven dat je niet zwanger wordt. Zelfs vrouwen die de pil slikken kunnen in uitzonderlijke gevallen zwanger worden.

2.2 Alternatieven voor hormonale anticonceptie

.

Om de bijwerkingen te vermijden kiezen steeds meer vooral jonge vrouwen voor hormoonvrije anticonceptie. Zonder gevreesde effecten als verlies van libido, gewichtstoename of depressie kan zwangerschap worden voorkomen door onder meer de basale lichaamstemperatuur te meten, de dagen tot de eisprong te tellen en het baarmoederhalsslijm te observeren. De Pearl-index voor natuurlijke gezinsplanning (NFP) en de pil is 0,3.
De volgende regel kan als leidraad worden gebruikt: Hoe beter u de desbetreffende anticonceptiemethode kent en hoe consequenter u deze gebruikt, hoe veiliger de bescherming.

3. een persoonlijke beslissing

Uiteindelijk is het een zeer individuele en persoonlijke beslissing hoe u anticonceptie wilt gebruiken. U moet uitgebreid advies inwinnen bij uw gynaecoloog en u kunt ook getuigenissen inwinnen bij vrienden. Zo kunt u de methode vinden die voor u het meest comfortabel en veilig is.
Tot slot volgt hier een overzicht van de voor- en nadelen van hormonale anticonceptie. De driemaandelijkse injectie is niet in de lijst opgenomen, omdat deze vanwege de bijwerkingen alleen in speciale gevallen door artsen wordt toegediend.