In wezen berust deze vorm van onderwijs op het leren van de leerlingen door actief handelen. In tegenstelling tot klassiek frontaal onderwijs wordt hier gebruik gemaakt van rollenspelen, groepswerk en projecten.
In principe ontwikkelen de leerlingen stap voor stap een oplossing voor een bepaalde taak. Hoewel ze worden ondersteund, worden ze voor grote delen van de oplossing aan hun lot overgelaten.
Zoals bijna elk concept heeft ook handelingsoriëntatie positieve en negatieve kanten.
Vooral de hoge tijdsbesteding is negatief, terwijl het positief is dat kinderen zelfstandig oplossingen leren ontwikkelen.
Actiegericht onderwijs richt zich op een holistische relatie met de leerlingen. De methoden zijn gericht op een evenwichtige relatie tussen leerkrachten en leerlingen.
In ons artikel laten we zien hoe dit er in detail uit kan zien en in hoeverre er zowel voordelen als nadelen uit voortvloeien.
[button]Meer literatuur over student-actief onderwijs[/button]
Inhoudsopgave
1. actiegericht onderwijs – leren door te doen
Klassiek schoolonderwijs draait om het zo snel en efficiënt mogelijk overbrengen van feiten. Dit is vooral duidelijk bij frontaal onderwijs. Handelingsgericht leren gaat daarentegen uit van het principe dat leerlingen meer kennis opdoen als ze er zelf iets voor doen.
Volgens de definitie van handelingsgericht onderwijs is het de taak van de leraar om een leeromgeving te creëren die leerlingen aanmoedigt zelf na te denken en daarnaar te handelen.
Dit type onderwijs, ook wel leerling-actief onderwijs genoemd, streeft ernaar kinderen aan te moedigen zelfstandig te handelen.
De methoden zijn altijd gebaseerd op het feit dat iets wat gelezen of gehoord is snel wordt vergeten, iets wat in de praktijk wordt ervaren blijft veel langer in het geheugen, maar alleen iets wat men zelf doet wordt permanent opgeslagen.
U kunt hier een korte uitlegvideo over actiegericht leren zien:
2. holistisch onderwijs begint al op de basisschool
Afhankelijk van de school profiteren zelfs de jongste kinderen van de voordelen van op activiteiten gebaseerd onderwijs. Specifieke details kunnen veel beter worden aangeleerd in concrete experimenten.
In veel gevallen vinden projectlessen plaats in de natuurwetenschappelijke vakken, die zich uitstekend lenen voor experimenten en demonstraties. Er zijn talloze ideeën om kinderen aan te zetten tot handelen, zowel in de wetenschapslessen op de basisschool als bij scheikunde, natuurkunde of biologie op de middelbare school.
Ook de vakken geschiedenis, maatschappijleer, sociale wetenschappen, economie en politiek lenen zich voor handelingsgericht onderwijs en leren.
Duits, Engels of wiskunde daarentegen zijn veel moeilijker. Zeker, er is hier en daar ruimte voor handelingsgericht onderwijs.
De voordelen van frontaal onderwijs liggen echter voor de hand, vooral aan het begin van een nieuw onderwerp, omdat anders veel tijd nodig zou zijn om de eenvoudigste basisbeginselen aan te leren.
Tip: Actiegericht onderwijs hoeft niet altijd zuiver plaats te vinden. Betrek de leerlingen echter altijd actief bij de les als dat past bij het betreffende onderwerp.
3. Stapsgewijs leren – actiegericht onderwijs berust op een duidelijke volgorde
De verschillende leerscenario’s in het kader van handelingsoriëntatie hebben steeds dezelfde kern.
In wezen bestaat de les uit de volgende drie fasen:
- Een specifieke situatie wordt door de docent gegeven.
- Het doel van de leerlingen is nu de specifieke situatie op te lossen.
- Vervolgens is het de bedoeling uit het individuele geval een regelmatigheid af te leiden.
Daarbij wordt bewust geaccepteerd dat kinderen niet het hele spectrum begrijpen, maar slechts een klein deel leren kennen.
In tegenstelling tot andere leermethoden wordt er echter naar gestreefd dat de opgedane kennis permanent in het geheugen blijft en dat een hoger kennisniveau niet slechts tijdelijk wordt bereikt.
Hetbelangrijkste hierbij is dat de leerkracht zich altijd inhoudt en de leerlingen alleen stof tot nadenken geeft, maar grotendeels openstaat voor de resultaten.
Op deze manier kunnen de kinderen ook op school hun eigen ideeën nastreven en er zo achter komen welke interessegebieden hen meer liggen.
Het is daarom nauwelijks mogelijk om duidelijke en strikte leerplannen te hanteren bij het uitvoeren van activiteitengerichte lessen.
4 Handelingsgericht onderwijs in de praktijk
Vaak is de beginfase van activiteitgericht onderwijs wat chaotisch. Veel kinderen moeten er eerst aan wennen om min of meer alleen gelaten te worden.
In de regel is er veel materiaal dat de leerlingen op de goede weg helpt. Dit is echter geenszins zo opgezet dat al duidelijk herkenbaar is in welke richting het hele project moet leiden.
Zodra deze nogal verwarrende beginperiode is overwonnen, komen de kinderen echter vaak stap voor stap dichter bij het gewenste resultaat.
Verrassingen zijn echter geenszins uitgesloten, zodat leerkrachten altijd spontaan moeten reageren als iets een beetje anders loopt dan gepland.
Een uitgebreid voorbeeld van hoe actiegericht onderwijs in het vak sociale wetenschappen zou kunnen werken is hier te zien.
5 De voor- en nadelen van handelingsgericht onderwijs
Ook al heeft actiegericht onderwijs enkele positieve kanten, de methodologie bereikt op sommige gebieden haar grenzen.
Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste voor- en nadelen:
- Actief handelen leidt tot meer zelfmotivatie
- Zelfstandig handelen maakt de oplossing gedenkwaardiger
- Leerlingen begrijpen dat ze moeten bijdragen aan een effectief leerproces.
- Inzet wordt gevraagd, maar ook dienovereenkomstig beloond.
- De kinderen worden zelfstandiger en zijn daardoor goed voorbereid op komende professionele uitdagingen.
- Het ontwikkelen van algemene oplossingen heeft een belangrijke plaats in actiegerichtheid
- Handelingsgericht onderwijs vereist een uitgebreide voorbereiding
- De benodigde tijd is relatief hoog
- Niet alle kinderen voelen zich comfortabel bij het werken in groepen, hoewel het vermogen om in een team te werken fundamenteel een positief aspect is.
- Niet alle kinderen op school zijn leergierig en kijken ernaar uit om zelf iets te doen
- Bij sommige vakken zijn de mogelijkheden voor handelingsgerichtheid sterk beperkt
- Het wordt moeilijker om prestaties te toetsen wanneer de nadruk minder ligt op pure kennisoverdracht
6. verdere literatuur over het ontwerpen van leerling-actieve lessen
No products found.
No products found.
No products found.