Steeds meer kinderen krijgen diabetes type 1. Dit is een auto-immuunziekte, meer bepaald een ziekte van de alvleesklier. Wanneer deze auto-immuunziekte optreedt, verandert er veel in het leven van de kleintjes en ook van hun ouders. Wij laten u zien wat de oorzaken van diabetes bij kinderen zijn, wat de meest voorkomende symptomen zijn en welke behandelingsmogelijkheden er zijn.

Wat zijn de oorzaken van diabetes type 1 bij kinderen?

Diabetes type 1 is een stofwisselingsziekte waarbij het immuunsysteem de bètacellen in de alvleesklier aanvalt. Deze cellen maken insuline, die nodig is om suiker uit het bloed in de cellen te brengen. Wanneer de bètacellen worden vernietigd, kunnen de getroffen kinderen echter weinig of geen insuline produceren, stijgt de bloedsuikerspiegel en moet insuline van buitenaf worden aangevoerd.

De precieze redenen voor het ontstaan van type 1-diabetes bij kinderen zijn niet bekend. Het enige dat bekend is, is dat genetica een belangrijke rol lijkt te spelen. Als één ouder al diabetes type 1 heeft, lopen kinderen ook een verhoogd risico. Het risico neemt nog meer toe als beide ouders type 1 diabetes hebben. Daarnaast wordt aangenomen dat overgewicht en een verhoogde leeftijd van de moeder bij de geboorte ook een rol spelen bij het ontstaan van type 1 diabetes bij kinderen.

Wat zijn de symptomen van type 1 diabetes bij kinderen?

De meest voorkomende tekenen van diabetes bij kinderen zijn:

• Sterk dorstgevoel en daardoor meer drinken
• Frequent plassen
• Nachtelijk plassen bij kinderen die eigenlijk schoon zijn
• Afname van lichaamsgewicht
• Vermoeidheid en een uitgeput gevoel
• Verminderde prestaties
• Concentratieproblemen
• Cravings

Afhankelijk van het verloop van de ziekte kunnen deze symptomen in het begin niet erg uitgesproken zijn en kan de ziekte dus pas laat worden herkend. In het ergste geval kan dit leiden tot ketoacidose. Dit is een ernstige ontsporing van de stofwisseling die tot een diabetisch coma kan leiden als zij niet tijdig medisch wordt behandeld. Misselijkheid, braken en een acetongeur kunnen tekenen van een dergelijke aandoening zijn.

Hoe wordt diabetes bij kinderen vastgesteld door een arts?

Als het vermoeden bestaat dat een kind diabetes heeft, zal de arts eerst de suikerconcentratie in de urine meten. Als deze boven een waarde van 180 mg/dl ligt, is dat een sterke aanwijzing voor diabetes. Verwijzing naar een diabetescentrum en vervolgens laboratoriumonderzoek zijn de volgende stappen. De nuchtere bloedsuiker, de bloedsuiker 2 uur na een maaltijd en de HbA1c-waarde worden gemeten. De volgende stappen zijn gebaseerd op deze waarden.

Overigens zijn er ook apparaten om thuis de bloedsuiker te meten. Deze zijn echter niet geschikt voor een eerste diagnose, die door een arts moet worden gesteld. Niettemin kunnen deze apparaten worden gebruikt om tijdens het verdere verloop van de ziekte regelmatig thuis de bloedglucosespiegel te meten om te hoge of te lage waarden tijdig te herkennen.

Hoe wordt diabetes type 1 bij kinderen behandeld?

Als bij een kind diabetes type 1 wordt vastgesteld, moet de eerste behandeling in het ziekenhuis plaatsvinden. Enerzijds is dit belangrijk om de stofwisseling bij te sturen, anderzijds kunnen de kinderen en hun ouders op deze manier optimaal voorgelicht worden over het ziektebeeld. Daarna is een levenslange toediening van insuline, een zogenaamde insulinetherapie, noodzakelijk. Insulinetherapie is mogelijk door het injecteren van insuline of met behulp van een insulinepomp.

Behandeling van diabetes type 1 bij kinderen door het injecteren van insuline

Bij deze vorm van therapie wordt meerdere malen per dag insuline geïnjecteerd om de bloedsuikerspiegel te normaliseren. Deze injectie gebeurt met behulp van een pen direct onder de huid. De dosering van de insuline hangt altijd af van de huidige bloedsuikerspiegel, wanneer de volgende maaltijd op komst is en welke lichamelijke activiteiten gepland zijn. Voeding en sport hebben op hun beurt ook invloed op de bloedsuikerspiegel.

Diabetes type 1 bij kinderen behandelen met insulinepomptherapie

Insulinepomptherapie heeft als voordeel dat kinderen geen insuline met een pen hoeven te spuiten. Een insulinepomp is een klein apparaatje dat op het lichaam wordt gedragen. Het levert de ingestelde hoeveelheid insuline aan het lichaam met een druk op de knop. Door een insulinepomp te combineren met een systeem voor continue bloedglucosecontrole kan de insuline zelfs automatisch worden toegediend. Het voordeel van deze zogenaamde CGM-systemen is dat ze ook alarm slaan als er een lage bloedsuiker dreigt.

Eetuitdagingen voor kinderen met diabetes type 1

In principe mogen kinderen met diabetes alles eten. Toch moet er aandacht zijn voor een gezonde voeding zonder al te veel suiker. In speciale trainingen leren getroffen kinderen en hun ouders het koolhydraatgehalte van maaltijden correct te berekenen, omdat deze verantwoordelijk zijn voor de stijging van de bloedsuikerspiegel. Dit bepaalt dan weer hoeveel insuline moet worden ingespoten om de stijging van de bloedsuikerspiegel na een maaltijd te compenseren. Om hypoglykemie te voorkomen wordt aanbevolen dat bijvoorbeeld schoolkinderen buiten de pauzes iets mogen eten. Sensibiliserende gesprekken vooraf met het onderwijzend personeel zijn hiervoor essentieel.

Omgaan met diabetes bij kinderen op de kleuterschool en op school

Er zijn enkele tips om in gedachten te houden zodat het leven op de kleuterschool en op school zo normaal mogelijk verloopt voor kinderen met diabetes:

• Praat openlijk over de ziekte van uw kind met leerkrachten en opvoeders, zodat zij ervan op de hoogte zijn.
• Zorg ervoor dat u telefonisch bereikbaar bent voor het geval er in bepaalde situaties belangrijke vragen zijn.
• Vraag diabetescentra of zij leerkrachten kunnen opleiden. Informatie en voorlichting helpen om uw kind zo goed mogelijk te ondersteunen in het dagelijks leven.
• Leer uw kinderen hoe ze hun bloedglucose regelmatig moeten controleren en wat ze moeten doen in noodsituaties.
• Vraag leerkrachten en opvoeders ervoor te zorgen dat de maaltijden en de insuline regelmatig worden ingenomen.

Als deze tips worden opgevolgd, zorgt u ervoor dat uw zieke kind zijn of haar dagelijks leven zo normaal mogelijk kan leiden, ondanks dat het diabetes type 1 heeft.