Kinderen ontwikkelen in de loop van hun leven steeds meer vaardigheden. Opvoeders in de kinderopvang en de kleuterschool hebben de belangrijke taak deze vaardigheden te classificeren.

In ons artikel leggen we uit wat er achter de term basisvaardigheden schuilgaat en aan welke van de vaardigheidsgebieden in de kleuterschool bijzonder belang wordt gehecht.

[button]Verder lezen over de ontwikkeling van kinderen[/button]

1. de basiscompetenties zijn niet uniform gedefinieerd

Ouders en opvoeders vragen zich vaak af over welke competenties een kind op welk moment moet beschikken. Afgezien van klinische afwijkingen zijn er echter geen uniforme normen die als leidraad kunnen dienen.
In het algemeen echter lijken de competentiegebieden die met name in de kleuterschool worden bevorderd sterk op elkaar, zodat de ontwikkeling vrij vergelijkbaar is.

Afhankelijk van de richting van de pedagogie staan echter verschillende basiscompetenties op de voorgrond of wordt het belang van afzonderlijke vaardigheden hoger ingeschat.

In principe zijn basiscompetenties al die vaardigheden die kinderen helpen om in alle situaties hun weg in het leven te vinden.
De term is dus relatief veelomvattend en biedt veel mogelijkheden voor interpretatie.

Tip: Het doel van elk kinderdagverblijf zou moeten zijn dat kinderen zo uitgebreid mogelijk ondersteund worden om zich vrij in de omgeving te kunnen bewegen en zich verder te kunnen ontwikkelen.

2 De individuele basiscompetenties kort toegelicht

De verschillende basiscompetenties kunnen worden onderverdeeld in verschillende competentiegebieden. Naast motorische vaardigheden zijn ook sociale factoren en cognitieve vaardigheden van belang.

Bij het observeren van kinderen is het belangrijk niet slechts één vaardigheid te beoordelen, maar de totaliteit van alle vaardigheden vast te leggen.

In de volgende paragrafen willen wij daarom de verschillende basisvaardigheden kort introduceren.

2.1 Fysieke vaardigheden – een vaak onderschat competentiegebied

De pedagogie richt zich vaak op cognitieve vaardigheden, maar zelden op het ontwikkelen van een gezond gevoel voor het eigen lichaam.
Voor het opbouwen van een goed zelfvertrouwen zijn de grove en fijne motoriek echter van cruciaal belang.

Spelen, klimmen, turnen en rennen laten zien in hoeverre kinderen controle hebben over hun lichaam.
De fijne motoriek kan ook worden vastgesteld bij het knutselen met schaar en papier.

Door specifieke spelletjes op dit gebied kunnen opvoeders kinderen helpen hun fysieke vaardigheden te trainen en te ontwikkelen. Het is ideaal als beweging een belangrijk deel van de dag vult.

2.2 Sociaal gedrag – een voorbereiding op het leven in de maatschappij

Sociale interactie is een belangrijk onderdeel van het leerproces van kinderen. Sociale interactie omvat het omgaan met conflicten, het vermogen om compromissen te sluiten en het vermogen om samen te werken.

Observatie maakt snel duidelijk in hoeverre kinderen empathisch ingesteld zijn en bereid zijn rekening te houden met de gevoelens van andere kinderen.

Vooral rollenspellen en gespreksgroepen helpen kinderen hun sociale vaardigheden te verbeteren.

Oriëntatievaardigheid, die hand in hand gaat met de ontwikkeling van eigen waarden en ideeën over rechtvaardigheid, valt ook onder dit gebied.

2.3 Leren leren – een van de belangrijkste basiscompetenties in de kleuterschool

Op de kleuterschool is het minder cruciaal dat kinderen al weten hoe ze bepaalde dingen moeten doen. Of een kind bijvoorbeeld voor school kan lezen, is relatief oninteressant zolang hij of zij het plezier in leren heeft verloren.

Een van de belangrijkste taken van opvoeders is dan ook om zelfmotivatie te bevorderen en kinderen te helpen hun natuurlijke nieuwsgierigheid te behouden.

Om aan de eisen in de samenleving te kunnen voldoen en zich aan steeds nieuwe situaties te kunnen aanpassen, is het nuttig om open te staan voor nieuwe dingen.

Tip: Als kinderen graag leren en ontdekken, beïnvloedt dat hun hele school- en beroepsmatige toekomst.

2.4 Cognitieve competenties – de wereld leren kennen met alle zintuigen

Kinderen moeten de dingen niet alleen via het zicht kunnen ervaren, maar ook al hun zintuigen gebruiken.
Kinderen kunnen bijvoorbeeld in bepaalde situaties geblinddoekt worden om iets te ruiken, te proeven of aan te raken.

Zo helpt een uitstapje naar het bos hen dichter bij de natuur te komen en de schors van een boom te voelen.
Ook blotevoetenpaden dienen om het directe contact van de voeten met de grond te ontdekken.

2.5 Omgaan met obstakels

In de loop van het leven doen zich steeds weer situaties voor waarin doorzettingsvermogen vereist is. Idealiter leren kinderen al op de kleuterschool om tegenslagen te accepteren en toch door te gaan.

Er zijn talloze voorbeelden van hoe dit in de praktijk kan gebeuren.
Bij het bouwen met blokken bijvoorbeeld kunnen kinderen steeds nieuwe uitdagingen aangaan en grotere projecten aanpakken.
Hetzelfde geldt natuurlijk wanneer kinderen iets proberen na te tekenen en meerdere pogingen nodig hebben voor een goed resultaat.

2.6 Zichzelf leren kennen – geen gemakkelijke opgave

Kinderen moeten niet alleen leren hun weg te vinden in de groep, maar ook hun eigen ideeën en opvattingen te ontwikkelen en hun gedrag af te stemmen op hun eigen wensen en doelen.

Een positief zelfbeeld helpt kinderen om daarnaar te handelen en ergens voor op te komen.

3. basiscompetenties kunnen moeilijk definitief worden opgesomd

Zoals je uit deze lijst al kunt opmaken, mis je heel veel gebieden die je belangrijk lijken. Enerzijds omdat we de verschillende basiscompetenties hier slechts kort willen behandelen, anderzijds omdat niet alle basiscompetenties duidelijk aan één gebied kunnen worden toegewezen.

Bovendien zijn er veel verschillende onderwijsplannen en eigen lijsten van kinderdagverblijven die de respectieve basiscompetenties verschillend indelen.

Een andere manier om de basiscompetenties in vijf gebieden te verdelen is te zien in deze YouTube-video:

3. verdere literatuur over de ontwikkeling van kinderen

No products found.