De een heeft het, de ander niet? Een hoge mate van verbeelding wordt vaak beschouwd als iets waarmee kinderen willekeurig worden geboren. Een vonk van creativiteit die kan worden gevoed maar niet aangestoken. Maar zo eenvoudig ligt de situatie natuurlijk niet. Hoewel sommige kinderen gemakkelijker fantasierijke impulsen opvangen dan andere, kan de verbeeldingskracht voor elk kind worden getraind en versterkt.

Vooral de keuze van het juiste speelgoed komt in deze gids uitgebreid aan bod. Wij laten zien met welke suggesties u uw kind kunt ondersteunen om de verbeeldingskracht vanaf jonge leeftijd te vergroten.

1. waarom heeft een kind verbeelding nodig?

Zeker, creativiteit is bijna altijd welkom bij kinderen, maar de uitlopers van verbeelding zijn verre van beperkt tot het ontwikkelen van fantasierijke verhalen. Verbeelding is de sleutel tot een hele reeks vaardigheden en bekwaamheden die een kind nodig heeft om het dagelijkse leven aan te kunnen.

Het is bijvoorbeeld de sleutel tot het verwerken van zintuiglijke waarnemingen. Onze zintuigen sturen elk moment talloze stukjes informatie naar onze hersenen, die ons volledig zouden overweldigen als we ze allemaal actief zouden opnemen.

Verbeelding helpt om alles hanteerbaar voor ons te maken, om bepaalde informatie praktisch te “sorteren” – maar dat is niet alles. Het is ook onmisbaar om gaten in de informatie te dichten of oneffenheden glad te strijken. Want wat wij waarnemen is niet noodzakelijkerwijs wat er bij ons binnenkomt.

Veel processen die wij als synchroon waarnemen, zijn dat in werkelijkheid niet. Wanneer iemand in zijn handen klapt, bereiken de geluidsgolven ons later dan het licht, d.w.z. de visuele informatie is het eerst beschikbaar. Toch lopen het geluid van het klappen en het klappen in de handen voor ons synchroon. De verbeelding combineert beide stukken informatie, onze waarneming lijkt “compleet”.

Verbeelding staat ook centraal in het abstracte denken. Hier maakt het denkproces zich los van bepaalde details om iets algemener voor te stellen. Het trainen van de verbeelding is daarom ook bijzonder belangrijk voor het oplossen van problemen in het dagelijks leven.

Tot slot moet empathie worden genoemd, voor velen een van de meest gewenste eigenschappen in de medemens. De basis van empathie ligt in het zich kunnen verplaatsen in anderen. Een getraind voorstellingsvermogen maakt het voor ons gemakkelijker om compassievol te handelen.

Hoewel er manieren zijn om de verbeelding actief te trainen, kan veel ook passief worden bereikt door te spelen. Kijk bij het kopen van speelgoed voor kinderen niet alleen naar vermaak en opwinding, maar zoek specifiek naar speelgoed dat de verbeelding kan helpen versterken.

2. Welk speelgoed helpt de verbeelding te verbeteren?

Speelgoed is er in alle denkbare soorten, kleuren en maten. Ze praten, knipperen, blaffen en piepen. Sommige zijn vlaggenschepen van huidige franchises, andere zijn evergreens die decennia, soms eeuwen, onveranderd hebben overleefd. Het is moeilijk om ze allemaal bij te houden, en nog moeilijker om in te delen wat nuttig en wat schadelijk is voor de ontwikkeling van kinderen.

Kinderen zijn immers verschillend en luid en kleurrijk staat niet automatisch gelijk aan een slechtere keuze dan puzzels of houten bouwpakketten – zolang de balans maar goed is.

2.1 Schilderen, bouwen, knutselen als creatieve uitlaatklep

Dat fantasie goed te trainen is door middel van creatieve activiteiten is misschien geen verrassing. Toch blijft vrijheid met dit soort speelgoed – Lego, kleurpotloden, houten blokken – een heerlijke ruimte voor kinderen om zich te ontwikkelen.

Dergelijke activiteiten kunnen ook wonderen doen voor het concentratievermogen. In tegenstelling tot veel ander speelgoed is hier vaak een direct doel, zodat het speelgoed niet zo snel aan de kant wordt gezet.

2.2 Rollenspel als trainingsprogramma

In andermans rol kruipen helpt later veel om je empathisch in andermans schoenen te verplaatsen. Daarom is spelen als Jedi-ridder of superheld goed voor de sociale intelligentie.

Vooral in de interactie met andere kinderen worden hier waardevolle lessen geleerd. Want alleen sta je misschien nog in het middelpunt van elke actie, samen moet je het zo regelen dat iedereen zijn moment in de schijnwerpers krijgt.

2.3 Behendigheidsspelletjes ontwikkelen de motoriek

Het trainen van het visuele voorstellingsvermogen is niet de enige aanpak. Ook het oefenen van het ruimtelijk voorstellingsvermogen loont. Nestelen en stapelen is ideaal om inzicht te ontwikkelen in de eigen plaats in de ruimte. Net als de fijne motoriek is ruimtelijk inzicht een vaardigheid waarop in het dagelijks leven voortdurend een beroep wordt gedaan.

Mikado of andere evenwichtsspelletjes combineren beide en helpen om een visueel voorstellingsvermogen te trainen dat niet direct beeldend is.

Tip: Niet alleen het speelgoed, maar ook de speellocaties zijn belangrijk voor de ontwikkeling van de verbeelding! Een verandering van omgeving, vooral naar de natuur, stimuleert de verbeelding en geeft waardevolle impulsen.

3. Meer speelgoed betekent niet meer verbeelding

De meest directe invloed die je als ouder of opvoeder kunt hebben is via de hoeveelheid speelgoed. Het meest nadelig voor het vergroten van de fantasie is een afleidende overvloed aan prikkels.

Als alles om een kind heen flitst en klinkt en de aandacht opeist, is er geen ruimte om zich volledig met één ding bezig te houden, om de verbeelding te laten drijven. Vrijheid staat centraal bij het vinden van verbeelding, zowel ruimtelijk als mentaal.

Dit geldt ook voor het soort speelgoed. Als ze al te “af” zijn, is er geen stimulans om zelf actief te worden. Een knuffeldier met een stem, met een vooraf bepaald beroep, met een karakter, kan niet meer worden gevormd tot iets wat je kind heeft bedacht.

Tenslotte is het essentieel om open plekken te laten – en ook om verveling toe te laten! Kinderen hoeven en moeten niet de klok rond vermaakt worden. Vrije ruimtes kunnen alleen worden opgevuld als ze beschikbaar zijn.