- Vermijd röntgenonderzoek tijdens de zwangerschap
- Niet alle röntgenonderzoeken leiden tot misvormingen, maar er is een risico.
- In uitzonderlijke gevallen kunt u met een babybump toch worden geröntgend.
Vóór een röntgenonderzoek zal de arts altijd vragen of u zwanger bent. Daar zijn goede redenen voor, want hoewel blootstelling aan de kankerverwekkende stralen geen probleem is voor gezonde volwassenen, kan het fatale gevolgen hebben voor het ongeboren kind. Daarom moet u röntgenonderzoek tijdens de zwangerschap koste wat kost vermijden.
Röntgenstralen zijn vooral gevaarlijk in het beginstadium van de zwangerschap. In een later stadium kunnen ze worden uitgevoerd in noodgevallen. Het is belangrijk dat u altijd uw arts raadpleegt en ook de tandarts of andere praktijken waar u mogelijk röntgenfoto’s krijgt, zo vroeg mogelijk informeert over de zwangerschap.
In dit artikel leest u meer over welke gevolgen een röntgenonderzoek heeft voor de zwangerschap.
Inhoudsopgave
1. de gevaren van röntgenonderzoeken voor het ongeboren kind
Tijdens röntgenonderzoeken wordt het menselijk lichaam blootgesteld aan verhoogde stralingsniveaus. Hoewel we elke dag door straling worden omringd, moet röntgenstraling tijdens de zwangerschap worden vermedenomdat een foetus zeer gevoelig is.
In noodgevallen is het echter nog steeds mogelijk om met behulp van röntgenstralen een diagnose te stellen. Studies hebben ook aangetoond dat met name röntgenstralen van lichaamsdelen ver van de baarmoeder geen risico vormen voor de foetus. Toch wordt het om veiligheidsredenen afgeraden.
Als de gezondheid van de moeder of de baby in gevaar is, kan een röntgenonderzoek met de nodige voorzichtigheid worden uitgevoerd.
De volgende gevaren bestaan voor het ongeboren kind wanneer delen van het lichaam in de buurt van de baarmoeder worden geröntgend:
- Celschade
- Misvormingen
- Mentale achterstand
- Kanker van het kind op latere leeftijd
- Vroeggeboorte in de eerste weken van de zwangerschap
Het hangt altijd af van welk lichaamsdeel wordt geröntgend, hoe lang en in welk stadium van de zwangerschap. Als er bijvoorbeeld een korte röntgenfoto van uw gebit is gemaakt toen u zich nog niet bewust was van uw zwangerschap, is dat meestal geen probleem, terwijl een volledige CT-scan fataal kan zijn, vooral in het eerste stadium van de zwangerschap. Praat daarom altijd met uw arts en de doktersassistente en vermijd röntgenfoto’s zodra de kinderwens bestaat.
1.1 Bijzonder gevaarlijk in het beginstadium van de zwangerschap
Wat kan er gebeuren tijdens röntgenfoto’s in de eerste weken?
In de eerste twee weken van de zwangerschap, dat wil zeggen kort na de ovulatie en de bevruchting, is het “alles of niets” als het gaat om röntgenstralen: ofwel de stralen hebben geen effect op de eicel die net bevrucht is, ofwel de eicel sterft af, wat kan leiden tot een vroeggeboorte en dus tot beëindiging van de zwangerschap. In de eerste maand van de zwangerschap is de mogelijke drempel voor röntgenstralen bijzonder laag. Naarmate de foetus zich in de fase van orgaanvorming bevindt, kunnen deze gevolgen zich voordoen bij een verhoogde blootstelling aan straling:
- misvormingen
- genetische schade
- latere ziekten van het kind waarschijnlijker
Na de eerste twee maanden is de tolerantie van uw ongeboren kind voor röntgenstraling iets hoger, maar röntgenstraling kan nog steeds ernstige gevolgen hebben. Om u een overzicht te geven, volgt hier nog een lijst van de stadia van de zwangerschap waarin u gevolgen van röntgenonderzoeken kunt verwachten, tenzij uw arts de straling heeft goedgekeurd.
1e-2e week na de conceptie | verhoogd risico op vroeggeboorte reeds in dit stadium |
---|---|
2 tot 8 weken na de bevruchting | Misvormingen tijdens de fase van orgaanvorming |
8e-25e week van de zwangerschap | Geestelijke stoornissen met verhoogde straling |
Na de 25e week van de zwangerschap | Lager risico op misvorming, maar nog steeds grote voorzichtigheid geboden |
De meeste röntgenonderzoeken kunnen worden uitgesteld tot na de zwangerschap. Een ongevaarlijk alternatief voor latere stadia van de zwangerschap is magnetische resonantietherapie, die in sommige gevallen röntgenstraling kan vervangen. Het is belangrijk dat u altijd een uitgebreid voorgesprek heeft met uw behandelend arts voordat u machinaal wordt onderzocht.
2. Röntgenfoto’s bij onbewuste zwangerschap
Het komt vaak voor dat vrouwen ondanks hun zwangerschap toch een röntgenfoto laten maken omdat ze niet wisten dat ze zwanger waren. Het is echter verstandig om geen röntgenfoto te laten maken vanaf het moment dat je gaat proberen zwanger te worden. Want soms lukt het eerder dan je denkt!
Aangezien röntgenfoto’s fatale gevolgen kunnen hebben, vooral aan het begin van een zwangerschap, moet je er echt zeker van zijn dat je niet zwanger bent voordat je het loodschort aantrekt. Dit is de enige manier om te voorkomen dat uw ongeboren kind gevaar loopt. Overigens behoren digitale röntgenfoto’s ook tot de risico’s voor de zwangerschap. Veel artsen bieden alternatieven voor röntgenonderzoeken.
2.1 Röntgenfoto’s in de latere stadia van de zwangerschap zijn mogelijk
Vanaf de 6e maand is het minder gevaarlijk om als zwangere vrouw een röntgenfoto te laten maken. U moet het nog steeds vermijden, maar als u bijvoorbeeld acute kiespijn heeft of een botje in uw voet heeft gebroken, is een röntgenfoto mogelijk. Een röntgenfoto van de longen daarentegen is alleen aan te raden in noodgevallen, omdat dit orgaan vrij dicht bij de baarmoeder ligt. Ook hier is het essentieel dat u de arts precies informeert over de fase van uw zwangerschap, zodat hij of zij een weloverwogen beslissing kan nemen.
Toch bestaat ook bij een röntgenfoto in een later stadium van de zwangerschap het risico dat zich later kanker ontwikkelt bij het kind. Dit is alleen het geval als organen in de buurt van de baarmoeder worden geröntgend of als het onderzoek over een langere periode of meerdere keren wordt uitgevoerd. Als de röntgenfoto’s professioneel en selectief worden uitgevoerd, zal er in het latere stadium van de zwangerschap niets gebeuren, maar het is toch beter hetzekere voor het onzekere te nemen.
2.2 Uitzonderlijke gevallen: Als de röntgenfoto van vitaal belang is
Soms is er geen andere optie dan een röntgenfoto tijdens de zwangerschap. Als het leven van de moeder of de baby in gevaar is, kiezen artsen soms voor een röntgenfoto. Ook dan is uiterste voorzichtigheid geboden, maar zeker als de röntgenfoto in het eerste deel van de zwangerschap nodig is, zijn gevolgen voor het kind niet uit te sluiten.
Het is zeer onwaarschijnlijk dat u met spoed een röntgenfoto moet laten maken. Het is nog minder waarschijnlijk dat het ongeboren kind door het onderzoek iets overkomt. Toch is het belangrijk de gevolgen van straling te kennen om deze tijdens de zwangerschap consequent te vermijden.
3. bescherming van het kind zonder röntgenstraling tijdens de zwangerschap
U blijft aan de veilige kant als u consequent röntgenonderzoek tijdens de zwangerschap vermijdt. Stel röntgenonderzoeken die niet dringend zijn uit tot na de geboorte. Routinematig tandheelkundig onderzoek en andere röntgenfoto’s zijn in de meeste gevallen niet bijzonder dringend, dus vermijd onnodige straling.
Uw behandelend arts zal ook zoveel mogelijk afzien van een röntgenbehandeling. Wees u bewust van de risico’s van onderzoeken met röntgenstraling, vooral in de eerste helft van de zwangerschap, en wees extra voorzichtig met uzelf en uw lichaam om gevaar te voorkomen. Tegelijkertijd betekent een eenmalig en punctueel röntgenonderzoek in de meeste gevallen nog geen gevaar voor het kind. De vele nadelen van röntgenstraling tijdens de zwangerschap zijn hier opgesomd als een pro-en-con tabel:
- Mogelijk in levensbedreigende uitzonderingsgevallen
- Onschadelijk in de latere helft van de zwangerschap, maar toch te vermijden
- Kan leiden tot vroeggeboorte in de eerste twee weken van de zwangerschap
- Misvormingen in de fase van de orgaanontwikkeling zijn mogelijk
- Later: problemen met de geestelijke ontwikkeling van het kind
- Kans op kanker voor het kind is groter bij hoge stralingsniveaus
- Groeistoornissen van afzonderlijke organen kunnen ook worden veroorzaakt door straling in de late zwangerschap