In onze gids willen wij u informeren over het thema patchworkgezinnen. Daartoe illustreren we eerst de verschillende combinaties. Vervolgens bespreken we welke problemen zich bijzonder vaak voordoen en hoe conflicten vooraf kunnen worden voorkomen.

[button]Verdere literatuur over het onderwerp[/button]

1. lappendeken familie zijn een bonte bemanning

InDuitsland is bijna elk derde huwelijk inmiddels gescheiden. Als in dit partnerschap kinderen zijn geboren, ontstaat na de scheiding onvermijdelijk een nieuwe gezinsvorm. Terwijl sommige ouders dan alleenstaande ouders zijn, zoeken anderen een nieuwe partner, wat resulteert in een stiefgezin.

De term lappendekengezin of stiefgezin is ontstaan als gevolg van de veranderingen in de leefsituatie in de 20e eeuw. Volgens enquêtes van het Bundesministerium für Familie, Senioren, Frauen und Jugend (BMFSFJ) ligt het aandeel van patchworkgezinnen in Duitsland tussen 7 en 13 %. Daarmee is het patchworkgezin de op twee na meest voorkomende gezinsvorm.

Terwijl in een zogenaamd kerngezin alleen de biologische ouders met hun kinderen samenwonen, is in een patchworkgezin sprake van een samenstelling van ten minste twee verschillende gezinnen.

Wat het samenwonen betreft, kunnen verschillende vormen worden onderscheiden:

• Stiefmoedergezinnen: In deze constellatie woont de biologische vader samen met het biologische kind en een nieuwe partner. De biologische moeder woont echter in een ander huishouden.
• Stiefvadergezinnen: In deze vorm is het precies andersom. Hier woont de biologische moeder samen met haar biologische kind en een nieuwe partner.
• Samengestelde stiefgezinnen: In dit geval brengen zowel de vader als de moeder elk ten minste één biologisch kind in het gezin.
• Complexe stiefgezinnen: Hier is de samenstelling hetzelfde als bij de samengestelde stiefgezinnen. Daarnaast is er echter een biologisch kind dat in deze nieuwe constellatie is verwekt.

https://www.youtube.com/watch?v=nt6p7X1CZMU

2. kinderen moeten wennen aan de nieuwe situatie

In sommige gevallen kan het samenleven in een lappendekengezin heel harmonieus zijn. Door de nieuwe situatie met kinderen en nieuwe partners zijn er echter vaak problemen die in een kerngezin niet voorkomen.

Het meest voorkomende probleem is dat de kinderen de nieuwe partner van hun biologische ouder niet willen accepteren. Zij zien deze personen als een indringer die de eerdere samenwoning verstoort. De aandacht die voorheen alleen het kind kreeg, moet nu worden gedeeld.

Kinderen vinden het vaak erg moeilijk om te wennen aan het nieuwe partnerschap van hun moeder of vader. Ze wensen de oude familieopstelling terug, omdat ze zich daar meestal veilig en geliefd voelden. Een stiefvader of stiefmoeder daarentegen wordt aanvankelijk niet als verzorger gezien.

Een ander probleem is hoe de biologische ouders met elkaar omgaan. Deze relatie wordt meestal gekenmerkt door jaloezie en competitief gedrag. De ex-partner kan soms niet accepteren dat een andere man of vrouw nu het eigen kind opvoedt.

Vooral in de puberteit vinden stiefkinderen het moeilijk om zich aan de nieuwe situatie aan te passen. Aangezien het ouderschap op deze leeftijd meestal gekenmerkt wordt door veel conflicten, maakt een dergelijke omstandigheid het natuurlijk nog ingewikkelder. De stiefkinderen willen niets te horen krijgen van de nieuwe stiefmoeder/vader, waardoor de situatie steeds erger wordt.

Relatieproblemen en gezinsproblemen kunnen echter ook ontstaan door financiële problemen. Aangezien het vermogen bij de scheiding in de meeste gevallen wordt verdeeld, blijft er meestal weinig geld over om het nieuwe leven op te vangen. Met name het gebrek aan geld veroorzaakt vaak moeilijkheden met betrekking tot de beperkte planning van de vrije tijd.

Samengevat komen de volgende gezinsproblemen bijzonder vaak voor in lappendekengezinnen:

• Acceptatie van de nieuwe partner
• Relatieproblemen tussen de afzonderlijke gezinsleden
• Jaloezie en concurrentie tussen de ex-partners en de nieuwe partners
• Opvoedingsproblemen als gevolg van de nieuwe gezinssituatie
• Financiële problemen

Bedenk dat het voor kinderen niet altijd gemakkelijk is om tot twee gezinnen te behoren. Daarom hebben zij tijd en rust nodig om met de nieuwe gezinssituatie om te gaan.

3. Sociaal gedrag verbeteren met een patchwork gezin

In onze gids willen we er echter ook op wijzen dat een patchworkgezin niet alleen problemen kent, maar ook veel voordelen kan bieden.

Het grootste voordeel van deze gezinsvorm is dat de kinderen veel verschillende verzorgers hebben om op terug te vallen. Als er bijvoorbeeld een conflict is met de natuurlijke ouder bij wie ze wonen, kunnen ze zowel bij de andere natuurlijke ouder als bij de stiefvader of stiefmoeder terecht.

Als de nieuwe partner ook andere kinderen in het gezin brengt, kunnen de individuele kinderen profiteren van extra verzorgers. Ze krijgen broers en zussen met wie ze tijd kunnen doorbrengen en die ze in vertrouwen kunnen nemen.

Volgens verschillende studies vertonen kinderen uit lappendekengezinnen ook een grotere sociale competentie. Enerzijds ontwikkelen zij het vermogen om met andere, onbekende gezinsleden om te gaan en zich aan deze nieuwe situatie aan te passen. Anderzijds leren zij anderen te tolereren of te accepteren.

In principe worstelen kinderen uit patchworkgezinnen ook minder met de angst voor verandering. Zij hebben het vertrouwen dat deze verandering niet alleen in hun nadeel is, maar ook gepaard kan gaan met positieve aspecten.

4. tips om conflicten en ruzies te vermijden

Om familieproblemen te voorkomen, zijn er een paar tips en trucs die we hieronder met u willen delen.

• De relatie met een nieuwe partner en nieuwe broers en zussen kost tijd. Volgens deskundigen kan het 5 tot 7 jaar duren voordat een lappendekengezin naar elkaar toe groeit. Dring je kind daarom niet op of dwing het niet.
• Stel duidelijke regels op voor de omgang met de biologische kinderen en de stiefkinderen. Zo kunt u voorkomen dat grenzen worden overschreden.
• Leg uw kind uit dat het voor u geen probleem is als hij/zij regelmatig contact heeft met de natuurlijke vader/moeder. Toon begrip en de bereidheid om compromissen te sluiten. Het heeft geen zin en is zelfs schadelijk voor uw kind als u de andere biologische ouder in een kwaad daglicht stelt.
• Werk samen met uw ex-partner uit welk omgangsrecht het beste is voor het kind. Maak ook duidelijk in hoeverre de nieuwe partner inspraak heeft.
• Laat de kinderen zelf beslissen hoe zij met de nieuwe gezinssituatie willen omgaan. Als u zich ermee bemoeit, zullen er soms onnodige ruzies ontstaan.
• Respecteer de wensen van de individuele gezinsleden en betrek hen bij de planning en afspraken.
• Praat openlijk over moeilijkheden en conflicten. Ga aan tafel zitten om ze op te lossen in het belang van alle betrokkenen.

Als de problemen niet kunnen worden opgelost, kunt u natuurlijk professionele begeleiding zoeken. Daarvoor zijn er bijvoorbeeld centra voor gezinsbegeleiding van Caritas. U kunt hier voorzieningen bij u in de buurt vinden.

5 Verdere literatuur over het onderwerp

No products found.