Pedagogie speelt pas sinds de 20e eeuw een belangrijke rol. Wetenschappelijk onderzoek richtte zich aanvankelijk op fundamentele verschillen in de opvoeding van kinderen. Diana Baumrind en Kurt Lewin maakten de weg vrij voor categorisering.
Sommige opvoedingsstijlen lijken sterk op elkaar, terwijl andere vormen van opvoeding lijnrecht tegenover elkaar staan.
Bij het kiezen van geschikte opvoedingsstijlen moeten ouders zich niet alleen laten leiden door de algemene regels, maar vooral door het individuele gedrag van hun kind.
Het opvoeden van kinderen is ongetwijfeld een veelbesproken onderwerp. Geen wonder dus dat er talloze verschillende opvoedingsstijlen bestaan. In vergelijking met vroeger biedt de opvoeding tegenwoordig meestal veel meer vrijheid. Daarnaast is er ook veel meer dat de individuele opvoedingsstijlen van vroeger onderscheidt van die van nu.
In ons artikel vindt u een overzicht van welke stijlen er zijn en hoe de afzonderlijke opvoedingsmethoden van elkaar verschillen.
[button]Verder lezen over dit onderwerp[/button]
Inhoudsopgave
1. opvoedingsstijlen volgens Kurt Lewin
Het onderzoek naar opvoedingsstijlen is beslissend terug te voeren op de sociaal psycholoog Kurt Lewin. Lange tijd vormde de driedeling van opvoedingsstijlen de basis voor alle onderzoek.
Volgens Lewin en zijn collega’s werden ze onderverdeeld in de volgende methoden:
- autoritaire opvoedingsstijl:
De autoritaire opvoedingsstijl wordt in wezen gekenmerkt door het feit dat de ouders het duidelijke hoofd van het gezin zijn en dicteren wanneer kinderen wat moeten doen. Er gelden strikte regels, die bij niet-naleving worden bestraft. Tegelijkertijd helpen beloningen om de ontwikkeling van het kind in een bepaalde richting te sturen.
Uiteindelijk laten ouders bij dit type opvoeding hun kinderen geen vrije beslissingen nemen over hun leven. - Democratische opvoedingsstijl:
Deze stijl gaat uit van een goed functionerende ouder-kind relatie. De nadruk ligt niet op een duidelijke relatie van superioriteit en ondergeschiktheid, maar op gelijkwaardig partnerschap. Communicatie vormt de basis van deze opvoedingsstijl.
Ook al kan deze op zelfstandigheid gerichte opvoedingsstijl af en toe tot lange discussies leiden, kinderen leren al vroeg hun weg te vinden in een samenleving en te vechten voor hun ideeën. - Laissez-faire opvoedingsstijl:
Bij laissez-faire opvoeding gelden vrijwel geen regels. Kinderen worden in deze opvoedingsstijl, als je het zo wilt noemen, min of meer aan hun lot overgelaten. Bijzonder problematisch aan deze vorm van opvoeding is dat kinderen elke vorm van steun in het leven ontberen. Veel kinderen hebben daarom de neiging om gevallen waarin met straffen wordt gedreigd opzettelijk uit te lokken om ruimte voor zichzelf te creëren. Crimineel gedrag is niet ongewoon.
2. Boomvee en levin – vergelijkbaar maar niet hetzelfde
Naast de opvoedingsstijlen van Lewin zijn de drie opvoedingsstijlen volgens Baumrind ooknu nogzeer bekend en worden soms nog in min of meer strikte vorm gebruikt. Daarna volgde een indeling in de volgende opvoedingsvormen:
- autoritaire opvoedingsstijl:
Dit type opvoeding wordt gekenmerkt door strenge regels (zie hierboven). - autoritatieve opvoedingsstijl:
Bij dit type opvoeding wordt rekening gehouden met de wil van het kind, maar staat deze niet op hetzelfde niveau als de macht van de ouders. Bij autoritatieve opvoeding vertrouwen de ouders dus op regels, maar zijn ze bereid beslissingen te bespreken en kinderen enige inspraak te geven. - Toegeeflijke opvoedingsstijl:
Als ouders hun kinderen permissief opvoeden, is dat een soort liberale opvoeding waarbij kinderen veel vrijheid krijgen. In tegenstelling tot de laissez-faire methode bestaan er wel grove regels om kinderen een bepaald kader te bieden. Toch houden ouders zich zoveel mogelijk in en laten ze het min of meer aan de kinderen over om hun eigen beslissingen te nemen. Vaak blijkt dat kinderen die op deze manier zijn opgevoed moeite hebben zich aan regels te houden en relaties met andere mensen aan te gaan.
In dit korte overzicht zie je de opvoedingsstijlen met elkaar vergeleken:
| Opvoedingsstijlen volgens Lewin | Opvoedingsstijlen volgens Baumrind |
|---|---|
| autoritair | autoritair |
| democratisch | autoritair (iets strenger) |
| laissez-faire | permissief (met een beetje meer opvoeding) |
3. een kort overzicht van andere opvoedingsstijlen
Veel opvoedingsmethoden zijn in beweging en worden voortdurend aangevuld of vervangen door nieuwe, soms sterk gelijkende concepten. In deze paragraaf willen we daarom kort vier andere opvoedingsconcepten introduceren:
3.1 Anti-autoritaire opvoedingsstijl – de antithese van streng ouderschap
De term antiautoritaire opvoeding dient als verzamelnaam voor verschillende opvoedingsmethoden die gericht zijn op de vrije ontwikkeling van de persoonlijkheid. De anti-autoritaire opvoeding ontwikkelde zich als antithese van autoritaire opvoedingsmethoden om kinderen zoveel mogelijk vrijheid te geven.
Dit betekent echter niet noodzakelijkerwijs dat er geen opvoeding plaatsvindt, ook al werd de vorm van opvoeding soms zo opgevat.
In wezen hebben ouders en opvoeders de taak de kinderen te ondersteunen en aan te moedigen, maar zonder hen in een bepaalde richting te duwen.
3.2 Een autocratische opvoedingsstijl komt nauwelijks meer voor
In principe kan de autocratische stijl gezien worden als een versterking van de autoritaire opvoedingsstijl. Volgens de voorstanders van een autocratische opvoeding moeten kinderen leren zich aan strikte regels te houden. Er is geen ruimte voor een vrije ontwikkeling van de persoonlijkheid. Vaak werkt deze vorm van opvoeding een verminderd gevoel van eigenwaarde in de hand.
Uit een Israëlische studie bleek dat kinderen significant vaker ontevreden waren met zichzelf en hun lichaam als hun vader zich autoritair of autocratisch gedroeg.
3.3 Negatieve opvoedingsstijl – kinderen worden verwaarloosd
Een negatieve opvoedingsstijl houdt in dat kinderen worden blootgesteld aan ernstige verwaarlozing door hun ouders. Deze extreme vorm stelt geen regels of grenzen voor kinderen. Opvoeding is in deze context het verkeerde woord. Veel kinderen krijgen niet de kans om vertrouwen op te bouwen met hun verzorgers, zodat zich al vroeg zelftwijfel en een algemeen gevoel van onveiligheid ontwikkelen. Deze trieste voorbeelden tonen aan dat kinderen zichzelf niet kunnen opvoeden.
3.4 Een egalitaire opvoedingsstijl – opvoeden op ooghoogte
In tegenstelling tot de autoritatieve of democratische opvoedingsstijl zijn ouders en kinderen bij een egalitaire opvoeding gelijkwaardig. De mening van de kinderen wordt niet alleen in aanmerking genomen, maar is even belangrijk.
Hoewel kinderen de kans krijgen om over veel zaken te discussiëren en hun wensen te laten gelden, brengt het concept van egalitaire opvoeding vaak problemen met zich mee wat betreft het vinden van een weg in een hiërarchisch georganiseerde samenleving.
De gevolgen van een te extreme opvoeding zie je in deze video:
4. vind de juiste stijl – niet elke manier van opvoeden past bij alle kinderen
Je weet nu welke verschillende opvoedingsstijlen er zijn. Maar je hebt zeker nog geen antwoord op hoe de perfecte opvoeding eruit ziet. Ook al zijn er enkele opvoedingsmethoden die bijzonder twijfelachtig zijn, bijna alle verschillende stijlen hebben zowel voor- als nadelen.
Maar in het algemeen is het meest behulpzame voor kinderen een liefdevol thuis waar regels zijn, maar waar ze de kans krijgen zich vrij te ontwikkelen.
Houd er op dit punt echter rekening mee dat sommige kinderen totaal verschillend gedrag vertonen, dus de opvoedingsmethode mag nooit in steen gebe iteld worden. Terwijl het gebruik van nauwelijks regels bij sommige kinderen heel goed kan werken, gebruiken andere kinderen dit al vroeg in hun voordeel en leren ze hun zin te krijgen.
De volgende korte tips zouden u echter moeten helpen om voor of tegen de ene of de andere stijl te kiezen:
- Kinderen hebben regels nodig om zich binnen een vast kader vrij te kunnen ontwikkelen.
- Liefde en nabijheid zijn de belangrijkste aspecten voor het opbouwen van vertrouwen.
- Kinderen ontwikkelen zich anders in verschillende levensfasen, dus een verandering van model kan nodig zijn.
- Alleen wie zichzelf kan uitproberen, zal leren omgaan met negatieve situaties.
- Luister naar uw kind en geef het het gevoel dat u er altijd bent.
5. verdere literatuur over het onderwerp
No products found.
No products found.
No products found.