Het fenomeen van de helikoptermoeder is altijd een onderwerp in de media en wordt door veel opvoedingsdeskundigen kritisch bekeken. Wil je weten waar liefdevol ouderschap begint en waar overbescherming begint? In dit artikel lees je wat een helikoptermoeder maakt en hoe ouders voor zichzelf een gezonde balans kunnen vinden.

[button]Boeken kopen over helikopterouderschap[/button]

1. definitie “helikoptermoeder” – wat is het?

De term “helikopterouder” werd waarschijnlijk voor het eerst gebruikt in 1990 door de Amerikaanse psychiaters Foster W. Cline en Jim Fay. Sindsdien staat het letterlijk voor overbezorgde ouders die voortdurend – als een helikopter – rond hun kind cirkelen. Maria’s ouders vertrouwen er niet op dat de opvoeders van het kinderdagverblijf weten wat goed is voor hun dochtertje. Dan landt er misschien een instructie in de doos van het kinderdagverblijf die tot op de minuut nauwkeurig aangeeft hoe het kind in het dutje moet worden begeleid.

Helikoptermoeders vinden het ook moeilijk om op school los te laten en staan erop dat ze mee mogen op schoolreisje omdat het kind zich anders misschien alleen voelt.

Ze leven voortdurend in angst dat hun kind iets kan overkomen dat zijn lichamelijke of geestelijke ontwikkeling niet bevordert. Tegelijkertijd heeft men noch vertrouwen in de toenemende zelfstandigheid van het kind, noch in de capaciteiten van de opvoeders. In de publieke perceptie is het vooral de helikoptermoeder die aanwezig is; de relatie tussen vader en zoon staat zelden in de belangstelling.

Deze algemene kenmerken onderscheiden helikoptermoeders:

• Constante nabijheid: Helikoptermoeders brengen graag zo vaak mogelijk tijd door met hun kind. Zelfs wanneer jongere kinderen speelkameraadjes over de vloer hebben, willen zij graag deel uitmaken van het spel of er op zijn minst bij zijn. Het is moeilijker voor de moeder om de navelstreng door te snijden dan voor het kind.
• Controle: Helicoptermoeders hebben graag controle over hun leven en dat van hun kinderen. Een drang naar perfectie maakt hier deel van uit: door het kind zo goed mogelijk te begeleiden in de vroege kinderjaren, moet het de beste levensomstandigheden hebben. Dit omvat het kiezen van de beste kleuterschool en school, vrienden uit een huishouden met een hoog opleidingsniveau en het kiezen van hobby’s die een “doel” hebben.
• Volledige verantwoordelijkheid nemen: Door controle te hebben over de levensloop van het kind, volgen helikoptermoeders ook het schooltraject van hun kroost. Ze voelen zich verantwoordelijk voor het effenen van de weg voor het kind om te slagen op school.
• Verhoogde behoefte aan veiligheid: Helikoptermoeders voelen zich in alle opzichten verantwoordelijk voor de veiligheid van hun kind. Dit leidt ertoe dat gemiddeld twee op de drie kinderen in Duitsland met de auto naar school worden gebracht, ook al zou de route ook te voet of met de fiets kunnen worden afgelegd.

2. oorzaken voor het ontstaan van helikopterouders

2.1 Ouderschap als project

Het project “ouderschap” moet helpen slagen door alles te doen voor de best mogelijke ontwikkeling van het kind. Dit omvat het elimineren van mogelijke “storende factoren”. Als Louis slechte cijfers haalt voor wiskunde, is dat de schuld van de leraar. Hij moet ervoor zorgen dat het kind zo goed mogelijk wordt begeleid, wat moet blijken uit goede cijfers.

Op dezelfde manier worden speelkameraadjes gekozen op grond van de vraag of zij op enigerlei wijze bevorderlijk zijn voor de ontwikkeling van het eigen kind. Daarom moet Maria niet spelen met Laura, die graag roze draagt en alleen met poppen speelt. Dat past helemaal niet in het genderbegrip van de vooruitstrevende helikoptermoeder.

De bekende Deense gezinstherapeut Jesper Juul beschuldigt ouders die het sociale leven van hun eigen kinderen op deze manier voorselecteren van uitgesproken narcisme.

2.2 Gebrek aan rolmodellen in het onderwijs en sociale druk

Door de globalisering zijn steeds meer gezinnen over de hele wereld verspreid. Het spreekwoordelijke dorp dat nodig is om een kind op te voeden ontbreekt. Ouders missen dan tastbare rolmodellen in het onderwijs die als oriëntatie kunnen dienen. Ze zijn onzeker en willen toch alleen maar het beste voor hun kind. Dan lezen ze misschien veel opvoedingsgidsen met veel tips en verhalen over hoe je een kind zo goed mogelijk kunt opvoeden.

In plaats van gerust te stellen, brengt deze literatuur nog meer verwarring. Het ontneemt ouders hun natuurlijke buikgevoel, dat hen vertelt wat goed is voor het kind. Moeders en vaders zien dan al snel alleen de gevaren en struikelblokken in het dagelijks leven.

Bovendien blijven kinderen vaker alleen maar kinderen. Dit draagt ertoe bij dat ouders zich concentreren op het welzijn van dit ene kind. Als het gezin nog in een stad woont, zijn ouders er nog meer op gericht hun kind niet aan een gevaarlijke situatie bloot te stellen: De drukke straat, afval op speelplaatsen, giftig onkruid in het park, loslopende honden, onvoorzichtige fietsers en het drukke stadsleven in het algemeen worden automatisch bedreigingen voor lijf en leden.

In het Engels worden helikopterouders ook wel “paranoid parents” genoemd. In het Deens is de metafoor “curlingbarn” ontstaan uit de sport, omdat ouders alle obstakels voor hun kinderen “aan de kant schuiven”, zoals in de curlingsport.

Helikoptermoeders en -vaders missen een gezonde mate van voorzichtigheid en tolerantie. De gevolgen van deze overbescherming zijn zelden gunstig voor de ontwikkeling van kinderen.

3. gevolgen van extreme overbescherming

Sommige mensen lachen om helikoptermoeders, anderen maken zich ernstig zorgen. Studies wijzen uit dat helikoptermoeders net zo schadelijk zijn voor de gezondheid van hun kinderen als ouders die hun kinderen verwaarlozen.

Een van de bekendste studies komt van Nicole B. Perry van de Universiteit van Minnesota en haar team. Zij stelden onder meer vast dat kinderen van helikopterouders problemen hebben met het beheersen van hun impulsen. Ze hebben soms problemen om zich aan te passen aan sociale groepen en om te gaan met prestatietekorten. Als Paul altijd van zijn moeder te horen krijgt wat hij moet doen, mist hij de ervaring om zelfstandig te handelen. Kinderen moeten veel verschillende ervaringen opdoen en ook af en toe mislukkingen accepteren om hun sociale vaardigheden te versterken. Kinderen van helikopterouders missen dit.

3.1 Ouderlijke taxi

De laatste jaren is het aantal files en ongevallen voor scholen toegenomen omdat ouders hun kinderen naar school rijden. Sommige scholen hebben een rijverbod van 200 tot 300 meter ingesteld, zodat leerlingen de laatste meters van de weg naar school zelf moeten afleggen.
Volgens de studie is juist deze ontkenning van eigen ervaring de oorzaak van de resultaten. Als een kind nooit in een boom mag klimmen omdat de ouders bang zijn dat het naar beneden valt, zal het minder moed ontwikkelen om uitdagingen aan te gaan. Als een kind nooit wordt geconfronteerd met het feit dat het zich in een groep moet bewijzen, verzwakt dat zijn sociale vaardigheden. Op dezelfde manier moeten ouders leren kinderen met rust te laten, zodat zij zich in groepen staande kunnen houden zonder de directe steun van ouders.

Goed om te weten: Onderzoekers van de Universiteit van Toronto en de Bowling Green State University hebben met hun studie bevestigd dat constante nabijheid tussen ouder en kind geen gunstig effect heeft.

4. aanbevelingen voor waarderend ouderschap

Of je nu zelf een van de helikoptermoeders bent of er als opvoeder dagelijks mee te maken hebt, het is belangrijk om te weten hoe een waarderende en evenwichtige opvoeding eruit kan zien.

Helikopterouderschap staat voor een uiterste van overbezorgdheid en schiet dus enigszins zijn doel voorbij. Er zijn drie gebieden waarop ouders hun eigen gedrag moeten observeren en overdenken.

• Veiligheid: Alle ouders willen dat hun kind veilig is. Dit betekent echter niet dat zij alle lastige of mogelijk ongevaarlijke situaties uit de weg gaan. Het gaat er veeleer om dat ouders hun kinderen steunen bij het aanleren van de nodige vaardigheden om veilig door het leven te gaan. Want: Niet alleen de fietshelm beschermt tegen ongevallen, maar vooral de competentie om zich veilig in het verkeer te bewegen. Ouders moeten hun kinderen de ruimte geven om hun eigen ervaringen op te doen. Alleen als ze tijdens het spelen een bloedende knie krijgen, leren ze risico’s beter in te schatten. Krijgen ze die kans niet, dan missen ze een goed stuk zelfbewustzijn.
• Verantwoordelijkheid: Als een kind nog heel jong is, zijn de ouders verantwoordelijk voor zijn welzijn en ontwikkeling. Maar zelfs peuters onder de drie jaar kunnen beetje bij beetje leren wat het betekent om ergens verantwoordelijk voor te zijn. Met kleine taken, zoals elke dag zelfstandig de jas ophangen of spelenderwijs de vaatwasser uitruimen, bouwen ze zelfvertrouwen op en ervaren ze het gevoel van self-efficacy: ze worden zich ervan bewust dat ze actief kunnen helpen hun omgeving vorm te geven. Als ouders alles van hun kinderen overnemen en hen op school beschermen tegen confrontaties met leraren en ruzies met klasgenoten, leert het kind geen verantwoordelijkheid te nemen voor zijn eigen daden.
• Veiligheid: Liefde en veiligheid behoren tot de belangrijkste voorwaarden voor een goede ontwikkeling van het kind. Dit uit zich echter niet noodzakelijkerwijs in ouders die voortdurend om het kind heen draaien en onvoorwaardelijk en onmiddellijk in alle behoeften van het kind voorzien. Veeleer vormt de liefdevolle relatie tussen ouders en kind het kader voor een opvoeding die erop gericht is kinderen op te voeden tot zelfstandige personen. Als kinderen zich voortdurend bekeken en gecontroleerd voelen, krijgen ze het gevoel dat ze alleen geliefd zijn als ze functioneren. Ze reageren gelaten en de ouder-kind relatie lijdt eronder.

5. boeken over helikopterouders

No products found.