Waar het gezin vroeger een belangrijke component was voor sociale en financiële zekerheid, is het nu meer dan ooit een vrijwillig verbond. Ontdek hier hoe het idee van het gezin is veranderd van de oudheid tot de moderne tijd.

[button]Koop familiegids [/button]

1. definitie van het gezin in historische veranderingen

In de geschiedenis heeft de term “gezin” een grote betekenisverandering ondergaan. Terwijl in zeer vroege tijden de relatie tussen man en vrouw, ouders en kinderen, en vrijen en slaven werden opgevat als machtsverhoudingen, bestaat er tegenwoordig een heel ander beeld van een gezin.

Het gaat veel meer om sociale saamhorigheid, participatie en samen doorgebrachte vrije tijd. Deze ontwikkeling is ook gebaseerd op het feit dat de staat zorgt voor sociale zekerheid bij ziekte en ouderdom, terwijl vroeger het gezin het enige vangnet was.

1.1 Oudheid en Middeleeuwen

Zelfs in de vroegste eeuwen zijn er familie-achtige structuren, gebaseerd op de mate van verwantschap van mensen. Gezinnen werden vroeger voornamelijk gedefinieerd door een mannelijk hoofd, een moeder en kinderen.

De man en vader waren verantwoordelijk voor het welzijn van zijn gezin, dat wil zeggen dat hij moest zorgen voor de veiligheid en voeding van zijn kinderen. Dit gold ook voor huispersoneel en andere familieleden. Dit principe is tot in de moderne tijd nauwelijks veranderd. De man was voorzitter van het huishouden en had het alleenrecht.

Andere kenmerken kenmerkten dit concept van het gezin:

• Huwelijken werden gesticht door families, de toekomstige echtgenoten hadden zelden inspraak in het huwelijk.
• Polygamie voor mannen was niet ongewoon in vele culturen.
• families vormden geen intieme kring en familiegebeurtenissen waren niet privé
• politieke, religieuze en sociale dogma’s bepaalden de gezinsstructuren enorm

1.2 De moderne tijd

Vanaf ongeveer de 17e eeuw kreeg het gezin de vorm die het nu heeft. Tot die tijd werd de term “familie” weinig gebruikt en niet in de betekenis die we er nu aan geven. In de moderne tijd kreeg het burgerlijke zelfbeeld en het idee van het kerngezin geleidelijk vorm. Dit omvat vader, moeder en de wettige kinderen. Andere gezinsleden en familieleden vallen er niet onder. Het burgerlijke begrip van gezinsstructuren omvatte een zekere representativiteit.

Als gezinslid vertegenwoordigde men zijn hele familie, en daarom had openbaar wangedrag altijd gevolgen voor de maatschappelijke positie van de hele familie.

In die zin was het ook belangrijk in welke familie – en dus in welke klasse – men werd geboren. Dat bepaalde de maatschappelijke rol, waarbij de rol van de getrouwde vrouw nogal laag gewaardeerd werd.

1.3 Pluralisering van het gezin: de maatschappelijke verandering

Tegenwoordig zijn er veel meer gezinsvormen dan de typische “vader, moeder, kind”. Door de secularisatie en het steeds geringere belang van religieuze regels is het nu mogelijk om zonder verlies van maatschappelijk aanzien huwelijksverbanden te ontbinden en nieuwe partnerschappen aan te gaan.

Dit leidt tot wijdvertakte lappendekengezinnen die bestaan uit twee of zelfs meer voormalige kerngezinnen. In moderne gezinnen is het nu normaal dat niet alle broers en zussen dezelfde achternaam hebben en dat zij om de twee weken pendelen tussen de twee ouders. Deze flexibiliteit en openheid is zeker een essentieel verschil tussen toen en nu.

De verandering in gezinsvormen wordt ook beïnvloed door gendergelijkheid. Tegenwoordig hebben vrouwen vaak een baan en dragen ze bij aan het gezinsinkomen. Terwijl in het verleden vrouwen het huishouden runden en verantwoordelijk waren voor de opvoeding van de kinderen, wordt de mogelijkheid van externe kinderopvang steeds belangrijker omdat de ouders werken. Bovendien wonen door de globalisering andere familieleden zoals grootouders of ooms en tantes vaak niet in de buurt en kunnen zij dus geen ondersteunende functie bij de zorg voor de kinderen op zich nemen.

Steeds meer moeders en ook vaders zijn alleenstaande ouders en vormen een zogenaamd eenoudergezin. Ook partners van hetzelfde geslacht besluiten steeds vaker een gezin te stichten.

Info: Met deze pluralisering van gezinsvormen wordt de term “gezin” steeds breder, wat ook het gezinsbeleid voor de belangrijke taak stelt om individuele steun te vinden voor de verschillende behoeften van gezinnen.

Daartoe behoren wijzigingen in het adoptierecht, zodat echtgenoten van hetzelfde geslacht kinderen kunnen adopteren, en moderne regelingen voor jonge gezinnen, zoals ouderschapsverlof voor moeders en vaders of Elterngeld Plus.

2. de rol van het gezin in de ontwikkeling van kinderen

Kinderen zijn geen nestvlieders; ze brengen meestal minstens de eerste 16 jaar van hun leven door bij hun familie. Daarom heeft het gezinsleven een grote invloed op de ontwikkeling van kinderen.

2.1 Biologische functies van het gezin

Baby’s en kinderen hebben gedurende zeer lange tijd de zorg van volwassenen nodig, wat de mens uniek maakt. Dit resulteert in de behoefte om voor langere tijd samen te leven.

Samenleven in familiegroepen biedt veiligheid tegen invloeden van buitenaf en de leden van de groep kunnen op elkaar vertrouwen. In geval van ziekte worden familieleden verzorgd, ouders zorgen voor de opvoeding en voeding van de kinderen.

Voordelen en nadelen van het gezinsleven

2.2 Sociale functies van het gezin

Een gezin biedt steun en is belangrijk voor de vorming van een sociale identiteit. De omstandigheden waarin iemand opgroeit vormen zijn of haar karakter en habitus. Zo hebben mensen die geboren worden in een upper-class gezin een andere sociale omgeving dan kinderen die in financieel moeilijke omstandigheden leven.

Daarom is er ook een belangrijke sociale functie van het gezin: het bepaalt hoe iemand wordt gesocialiseerd, met welke morele waarden hij opgroeit en hoe hij wordt gesteund in de vorming van een persoonlijkheid. Want de taak van de ouders is, naast de zuivere opvoeding, de capaciteiten en vaardigheden van hun kinderen te bevorderen en hen op te voeden tot zelfstandige mensen.

De functies van het gezin kunnen worden uitgebreid en onderverdeeld naar de andere componenten:

Functie Betekenis	Betekenis
Economische	De economische functie van het gezin is zeer belangrijk. Het biedt zekerheid voor alle gezinsleden, zodat er gezorgd wordt voor voedsel, kleding en een voogd.
Religieus	In veel religies, zoals het christendom of de islam, neemt het gezin een belangrijke plaats in. Het katholieke geloof noemt het gezin de “huiselijke kerk”, die een heiligdom is en de oorspronkelijke cel van het sociale leven.
Juridisch	Het gezin wordt beschermd door de staat; de rechten en plichten van gezinnen en gezinsleden zijn geregeld, bijvoorbeeld in het alimentatie-, voogdij-, adoptie- en erfrecht.

3. familiegids kopen

No products found.