In onze gids over de situationele benadering gaan we in op de oorsprong en leggen we de principes uit die in veel kinderdagverblijven worden toegepast.

[button]Meer literatuur over het onderwerp[/button]

1. de behoeften van de kinderen bepalen de dagelijkse routine

Jürgen Zimmer wordt beschouwd als de grondlegger van het pedagogische concept van de situationele benadering. Het ontstaan ervan gaat terug tot het begin van de jaren zeventig. In die tijd beseften veel ouders dat het niet voldoende was om kinderen gewoon hun gang te laten gaan op de kleuterschool. In plaats daarvan zou al in de eerste jaren intensieve ondersteuning moeten plaatsvinden.

In tegenstelling tot het autoritaire onderwijs, dat gericht was op het hardnekkig overbrengen van kennis, wordt de situationele aanpak gekenmerkt door aandacht voor de individualiteit van elk kind.
Het doel van dit type pedagogie is veeleer kinderen op te voeden tot zelfstandig handelen. Tegelijkertijd speelt het idee van wederzijdse inachtneming van de wensen en behoeften van de omgeving een grote rol.

Na de tragische geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog, die in het begin van de jaren zeventig nog in de hoofden van veel volwassenen zat, beschrijft Jürgen Zimmermann de situationele benadering zelf als een uitnodiging om zich met het leven te bemoeien.

In wezen is de situationele aanpak dus gericht op de wensen van de kinderen. Ze worden actief betrokken bij het plannen van de dag, zodat ze kunnen leren wat hen op dat moment interesseert.
De taken van een opvoeder kunnen dus sterk variëren, aangezien er voortdurend nieuwe ideeën ontstaan.

In wezen richt het concept zich op de drie gebieden van

• autonomie,
• solidariteit,
• en competentie

uit. De opvoeders hebben de veeleisende taak om voortdurend gevarieerde levenssituaties te creëren waarin de kinderen zich kunnen ontwikkelen.

2. voorbeelden van de toepassing van de situationele aanpak in de praktijk

Aangezien het werk in de Kita sterk gericht is op de actuele behoeften van de kinderen, zijn er geen vaste weekplannen of geplande reeksen lessen.
De voorstanders van de situationele aanpak zien het eerder als hun taak de kinderen te ondersteunen bij het leren.

Wanneer de lente begint, het gras groeit en de bomen plotseling weer groen worden, is een les over het ontwaken van de natuur een goed idee. Er worden bijvoorbeeld zelf planten gekweekt of hun ontwikkeling wordt geobserveerd om de verandering op te merken.

Als een slak de aandacht van een kind trekt, is het aan de opvoeder om dit moment te gebruiken om de belangstelling aan te wakkeren. In een groep kan bijvoorbeeld worden besproken wat de kinderen al weten over de slak. Welke andere gebieden zijn interessant? Wat eten slakken? Heeft een slak vijanden? Wanneer worden slakken vooral gezien? Waarom hebben sommige slakken een huisje en andere niet?
Uit alledaagse situaties kan snel een project worden gemaakt.

Als de belangstelling daarentegen niet zo groot is als gehoopt, schrijven de beginselen van de situationele aanpak voor dat we altijd flexibel reageren en inspelen op de nieuwe ideeën van de kinderen.

In de context van het dagelijkse werk spelen de ervaringen in de gezinnen een doorslaggevende rol. Met een gedetailleerde analyse proberen de opvoeders nieuwe sleutelsituaties te creëren. Deze zijn bedoeld om de kinderen te helpen moeilijke en complexe uitdagingen beter aan te gaan.

3. de situationele benadering wordt op vele manieren toegepast

De meeste kleuterscholen, kinderdagverblijven of crèches passen de situationele benadering ten minste gedeeltelijk toe. Kinderen worden aangemoedigd actief deel te nemen aan het leven en hun eigen dagelijkse routine vorm te geven.
Een van de kwaliteiten van de huidige kinderdagverblijven is dat er rekening wordt gehouden met de wensen van de kinderen en dat er niet halsstarrig een programma wordt uitgevoerd dat niet aan de behoeften van de kinderen voldoet.

Zo is het mogelijk dat oudere kinderen tips geven aan jongere kinderen en dat de iets oudere kleuters als rolmodel fungeren.
De leerkrachten ondersteunen de kinderen altijd op hun weg naar zelfstandigheid.

Kinderen met een handicap mogen ook niet worden uitgesloten, maar moeten een plaats krijgen in de gemeenschap.
Kritiek op het concept van de situationele aanpak is meestal gebaseerd op het feit dat alleen individuele projecten op de voorgrond staan. In sommige gevallen wordt te weinig aandacht besteed aan continue taalontwikkeling.
Dit aspect is echter niet zozeer te wijten aan een gebrekkig concept als wel aan een gebrek aan gekwalificeerd personeel in de kleuterschool.

4 Verdere literatuur over het onderwerp

No products found.

No products found.

No products found.