Maar is projectwerk in de kleuterschool wel belangrijk? Welk leereffect hebben de afzonderlijke projectideeën en in hoeverre is voorbereiding en follow-up noodzakelijk?

In onze gids vind je basisinformatie over projectwerk in de kleuterschool en over individuele kleuterprojecten.

[button]Meer literatuur over projecten in de kleuterschool[/button]

1. een projectweek verandert de dagelijkse kleuterroutine

Het doel van projectwerk is kinderen bewust te maken van een bepaald onderwerp en hen in contact te brengen met nieuwe prikkels. Zo kunnen ze verschillende dingen ervaren buiten het gebruikelijke kader.
Afhankelijk van de gekozen projectmethode ligt de nadruk op taalontwikkeling, de ontwikkeling van coördinatieve vaardigheden of sociale aspecten.

In veel gevallen wordt projectwerk op kleuterscholen gebruikt in het kader van de situationele aanpak. Inmiddels zijn projecten met kinderen echter standaard geworden in veel instellingen die andere pedagogische doelen nastreven.

2. het projectwerk in de kleuterschool verdiept bepaalde kennisgebieden

Tegenwoordig komen veel kinderen al heel vroeg op de kleuterschool terecht en leren ze omgaan met leeftijdsgenootjes. Het contact met ouders of anderen buiten de beschermde omgeving is echter beperkt.
Veel kinderen vertonen op jonge leeftijd een zware mediaconsumptie. Ze zitten thuis voor de tv of spelen met de smartphones van hun ouders.

Het centrum van hun leven wordt dus sterk bepaald door hun dagelijkse kleuterroutine. Uitstapjes naar het bos of spelen in de wei en schilderen op straat zijn slechts enkele van de ervaringen die slechts weinig kinderen nog opdoen.

Om kinderen echter expliciet inzicht te geven in de wereld buiten hun gebruikelijke omgeving, is projectwerk op de kleuterschool des te belangrijker. Door de verandering in de maatschappelijke benadering van kinderopvang moeten kinderen leren verschillende ervaringen op te doen door middel van verschillende projecten.

Vooral kinderen die opgroeien in grotere stedelijke gebieden missen vaak de mogelijkheid om de natuur te ontdekken. Zij groeien op ver van het bos in duidelijk afgebakende gebieden waar zij weinig vrijheden genieten.
Om het leven vanuit verschillende perspectieven en in zijn geheel te ontdekken, zijn projecten die de zelfstandigheid van kinderen bevorderen vandaag meer dan ooit noodzakelijk.

3. een uitgebreide planning van een project kost tijd

Er zijn tal van mogelijkheden voor projectwerk in de kleuterschool. Maar afhankelijk van welke projectmethode je wilt gebruiken, betekent dit ook veel werk.
Er zijn kleinere experimenten die maar een paar uur duren, maar ook grotere projecten die gedurende een langere periode continu aan de kant staan of een hele week in beslag nemen.

In ieder geval moet u wat meer tijd inplannen voor de uitvoering om het project zinvol te maken.
Bij het plannen van uw project kunt u zich de volgende vragen stellen:

• Welk onderwerp houdt de kleutergroep momenteel bezig? Is het mogelijk om een project rond dit onderwerp op te zetten?
• Welk doel streef ik als leerkracht na met het project?
• Welke materialen heb ik nodig om het project uit te voeren? Worden deze verstrekt door de directie van het kinderdagverblijf?
• Is het project alleen geschikt voor een kleine groep kinderen of als groot project voor de hele kleuterschool?
• Kan het project in de kleuterschool zelf plaatsvinden of is een excursie absoluut noodzakelijk? Hoe kan de excursie logistiek worden georganiseerd?
• Hoeveel mensen heb ik nodig voor het project? Kunnen ouders betrokken worden bij het projectwerk in de kleuterschool?

Vooral voor grotere projecten moet je de mogelijke procedure bespreken met andere opvoeders, de kleuterschoolleiding en de ouders.
Kleinere projecten die slechts een paar uur voorbereidingstijd vergen, kun je natuurlijk zelf beheren. Toch is het zinvol om je collega’s van tevoren in te lichten over het geplande project.

Tip: Laat de kinderen deelnemen aan de planning van het project. Op die manier kunnen de kinderen actief ervaren hoe een idee zich gestaag ontwikkelt tot een concept dat vervolgens in praktijk wordt gebracht.
Vaak uiten de kinderen bepaalde wensen die min of meer gemakkelijk in het geplande project kunnen worden geïntegreerd.

4 Het soort projectwerk in de kleuterschool hangt af van de individuele mogelijkheden.

Niet alle projecten zijn haalbaar in elk kinderdagverblijf. Als het bijvoorbeeld om een integratieve voorziening gaat, moet je rekening houden met de speciale behoeften van gehandicapte kinderen. Er zijn echter talloze voorbeelden dat de extra inspanning niet alleen voor de integratieve kinderen loont.

In het geval van een kinderdagverblijf voor kinderen onder de drie jaar, moet u eerst beginnen met een kleiner project om na te gaan in hoeverre de kinderen in staat zijn het project uit te voeren en er zelf iets van mee te nemen.

Sommige kleuterscholen zijn zeer goed uitgerust, zodat ook grotere projecten zonder problemen in de buitenruimte van de kleuterschool kunnen worden gerealiseerd. Andere faciliteiten daarentegen bereiken hun grenzen al bij kleinere projecten, zodat eerder wordt overwogen projecten buiten uit te voeren.

Tip: Als opvoeder moet je een onderwerp kiezen dat jou en de kinderen in je groep na aan het hart ligt. Het is ideaal als je een actuele referentie kunt vaststellen.
Hoe enthousiaster je bent over het onderwerp, hoe meer je je zult inzetten en hoe meer je niet bang zult zijn om een uur of twee extra werk te investeren.

Als de kinderen tot nu toe geen band hebben met dit onderwerp, is het aan u om de belangstelling van de groep zo vroeg mogelijk te wekken.
Aangezien kinderen heel gemakkelijk enthousiast zijn over nieuwe dingen, vooral in de eerste levensjaren, moet dit niet al te moeilijk voor u zijn.

5 Mogelijke projecten voor de kleuterschool

Uiteindelijk kan uit bijna elke alledaagse situatie een project worden gemaakt. Om een geschikt onderwerp te vinden, moet je eerst nadenken over welk aspect je bijzonder belangrijk vindt.

Moet de projectweek vooral over beweging gaan? Bent u meer geïnteresseerd in natuurbeleving of wilt u dat de kinderen leren over economische aspecten?
Afhankelijk van het onderwerp dat u voor uw project kiest, kunnen verschillende gebieden met elkaar worden verbonden.

Hier is een korte lijst van mogelijke onderwerpen voor projectwerk in de kleuterschool:

• De verschillende seizoenen in sneltreinvaart: Zowel de lente als de herfst zijn goed geschikt, omdat de natuur in deze tijden bijzonder duidelijke veranderingen laat zien.
• Een project in het bos: Tijdens excursies naar het bos kunnen de kinderen de natuurlijke leefomgeving van inheemse dieren beter leren kennen. Ze leren hoe het leven in het bos werkt, welke problemen er voor de dieren zijn en in hoeverre mensen kunnen helpen om de bedreigde leefomgeving te beschermen.

• Verfprojecten die zich richten op het schilderen met verschillende stoffen op verschillende oppervlakken: Aan het einde van het project kan er in de kleuterschool een kleine kunsttentoonstelling worden gehouden waar de ouders de werken van hun kroost kunnen bewonderen.
• Het aanscherpen van de zintuigen: In een project over de zintuigen kun je bijvoorbeeld één dag van de week wijden aan elk van de vijf zintuigen. Visuele waarneming is bijzonder belangrijk wanneer het gehoor is uitgeschakeld. Met een blinddoek worden de andere zintuigen belangrijker om een kleine cursus onder de knie te krijgen.
  In combinatie met een project over fruit kan projectwerk in de kleuterklas prachtig worden gecombineerd met het bijbrengen van een goed begrip van voeding.
• Geschiedenis tot leven brengen: De Middeleeuwen bieden kinderen verschillende mogelijkheden om in andere rollen te kruipen. Ze kunnen proberen een nar, ridder, prinses of dienstmeid te zijn. Door een kasteel in de buurt te bezoeken, maak je het geschiedenisproject onvergetelijk.
  Veel middeleeuwse details spelen ook een grote rol in sprookjes en zijn dus al bekend bij de kinderen.
• De economische cyclus: Geld is voor veel kinderen nog iets vreemds en ze hebben er weinig mee te maken. In het kader van een cyclus kun je de kinderen verschillende rollen en beroepen toewijzen om de loop van geld te demonstreren. Op die manier krijgen kleuters kort voor de school een eerste inzicht in economische verhoudingen.

6 Follow-up van het projectwerk in de kleuterschool

Natuurlijk mag reflectie op het projectwerk niet ontbreken. Je kunt het beste van tevoren bedenken in hoeverre je je doel hoopt te bereiken. Analyseer in de nasleep van een project de hele projectfase.
Wees op dit punt eerlijk en ga na in hoeverre een toekomstig project beter kan worden opgezet.

De volgende vragen zullen ertoe bijdragen dat het projectwerk in de kleuterschool gestaag vordert:

• Waren de kinderen geïnteresseerd in het project? Vonden ze het leuk?
• Was er tijdens de projectfase sprake van stilstand? Konden alle kinderen het gegeven tempo aan? Waren er groepen met verschillende snelheden?
• Hadden de kinderen de mogelijkheid om hun eigen ervaringen op te doen?
• In hoeverre hebben de kinderen baat gehad bij het project? Is hun kijk op de omgeving veranderd?
• Zijn er kinderen die bijzonder positief of negatief opvielen tijdens het projectwerk? Welke gebeurtenissen hebben hier telkens toe geleid?
• Zijn er situaties die fundamenteel verbeterd kunnen worden? Was er vaak spontane actie nodig?

Zelfs als een gepland project niet helemaal ging zoals je had gewild, verandert dat niets aan het fundamentele belang van projectwerk in de kleuterschool. Neem de uitdaging aan om de fouten die in dit geval zijn gemaakt bij het volgende project te vermijden.

7 Doelen van het projectwerk – dit is wat goede projecten kenmerkt

Een onderwijsproject is heel anders dan een bewegingsproject. Toch zijn er veel gemeenschappelijke doelen die met verschillende projecten gerealiseerd kunnen worden.
De verdere ontwikkeling van de individuele capaciteiten van de kinderen moet de focus zijn van het projectwerk in de kleuterschool.

Daarom moet je bij het plannen van een project altijd de volgende doelen voor ogen houden:

• de samenwerking in het team en de verbetering van de sociale interactie
• de overdracht van nieuwe kennis (bijvoorbeeld het leren van Engelse termen, het herkennen van inheemse planten of het begrijpen van historische contexten)
• de verwerving van nieuwe coördinatieve, coöperatieve, taalkundige of creatieve vaardigheden
• het verbeteren van zelfstandig handelen
• verbetering van het concentratievermogen en versterking van het uithoudingsvermogen in verband met de duur van het project.

Tip: De doelen van projectwerk in de kleuterschool kunnen op veel verschillende manieren worden bereikt.
Uiteindelijk is elke dag van het project op zichzelf belangrijk en is het niet het resultaat dat het hele project bepaalt.

8 Verder lezen over projecten in de kleuterschool

No products found.

No products found.

No products found.