Onderwijs- en leergeschiedenissen streven ernaar kinderen te betrekken bij het leerproces en de ontwikkeling. Daarbij hebben kleuterleidsters de taak om hun observaties te documenteren.

Met behulp van een observatieblad moet de huidige leerstatus worden herkend. De nadruk ligt op de holistische visie en de individuele leervorderingen van elk kind.

1. onderwijs en leerverhalen – een Nieuw-Zeelands idee

Het concept van onderwijs- en leerverhalen gaat terug op Margaret Carr, een expert in kinderontwikkeling in de elementaire sector.

Volgens Carr moeten leerverhalen kinderen uitdagen en gelegenheid bieden tot reflectie. Dienovereenkomstig worden de verhalen precies aangepast aan de respectieve capaciteiten van de kinderen.

De nadruk ligt op de exacte observatie van de verschillende leerstijlen van de individuele kinderen.
Dit concept moet zowel opvoeders en ouders als de kinderen zelf ten goede komen en versterken.

In wezen beoogt de methode de vaardigheden van kinderen vast te leggen die nodig zijn om bepaalde dingen te leren. Het gaat echter minder om de reeds aangeleerde vaardigheden op zich.
Daarom zijn de onderwijs- en leerverhalen holistisch georiënteerd. De blik moet dus niet gericht zijn op afzonderlijke gebieden afzonderlijk, maar het kind als geheel belichten.

Op die manier kunnen sterke en zwakke punten worden geïdentificeerd. In een volgende stap kan deze verworven kennis worden gebruikt om de onderlinge uitwisseling te verbeteren en kinderen op bepaalde gebieden te kunnen ondersteunen.

Tip: Meer informatie over Magaret Carr, de ontwikkelingstheoretische achtergrond en de leerverhalen vindt u op de Nieuw-Zeelandse website Te Whariki.

2. leer disposities – dit zijn de punten waar opvoeders speciale aandacht aan moeten besteden

Het concept van onderwijs en leerverhalen onderscheidt 5 verschillende leerdisciplines. Deze zijn:

• Geïnteresseerd zijn:
  Kinderen kunnen hun belangstelling voor iets aangeven door spraak, gebaren of door te kijken. Afhankelijk van hun leeftijd en individuele persoonlijkheid tonen zij meer belangstelling voor voorwerpen, mensen, muziek of beweging.

• Betrokken zijn:
  Intensief bezig zijn met bepaalde zaken valt onder het gebied van betrokkenheid. Ook afleidbaarheid speelt hier een belangrijke rol.
• Doorzettingsvermogen:
  Raakt een kind snel ontmoedigd als iets niet meteen lukt? Probeert een kind het probleem op een andere manier op te lossen of verlegt hij/zij zijn/haar focus? Op dit punt is vooral de frustratietolerantie van belang.
• Communiceren:
  Het gebied van de communicatie omvat alle manieren waarop kinderen zich tegenover anderen uitdrukken. Dit kan op verschillende niveaus gebeuren, zoals samen spelen, met elkaar praten, zingen, dansen of schilderen.
  Sommige kinderen gebruiken bijvoorbeeld alleen bepaalde vormen van communicatie, terwijl andere veel verschillende methoden gebruiken.
• Verantwoordelijkheid nemen:
  Op dit punt ligt de nadruk op sociale interactie. Noteer in je observatieblad hoe kinderen zich tegenover elkaar gedragen. Is een kind bereid om compromissen te sluiten? Hoe gedraagt het zich bij samenwerking en in hoeverre draagt het bij aan de groep?

Let op alle 5 leerdisposities wanneer je werkt aan de individuele opvoedings- en leerverhalen. Dit geldt ongeacht of kinderen naar de crèche, de buitenschoolse opvang, het kinderdagverblijf of de peuterspeelzaal gaan.

Met deze basis is het voor de meeste opvoeders veel gemakkelijker om een eerste verhaal op te schrijven.

De belangrijkste punten zie je nog eens kort en bondig in deze YouTube-video:

3. de 5 dimensies van whariki – de centrale component van alle onderwijs- en leerverhalen

In dit korte deel willen wij kort de centrale stellingen van het concept uiteenzetten:

• Welzijn (gezondheid en welbevinden):
  Kinderen moeten psychologisch en fysiek intact en veilig van letsel opgroeien.
• Erbij horen:
  Elk kind moet weten waar het vandaan komt en met wie het zich kan identificeren. Dit geldt bijvoorbeeld voor het gezin, maar ook voor de kleuterschoolgroep of het dorp.
• Bijdrage:
  Ieder kind moet de mogelijkheid hebben om een bijdrage te leveren aan de gemeenschap. Het is belangrijk om gelijke kansen voor alle kinderen te creëren.
• Communicatie:
  Kinderen uiten zich op verschillende manieren en leren deze doelgericht te gebruiken. Dit gebeurt op verbaal en non-verbaal niveau.
• Exploratie (enthousiasme voor onderzoek):
  Spontane spelletjes en vrije ontwikkelingsmogelijkheden zijn belangrijk om zichzelf te vinden. Zo kunnen kinderen ook hun zelfvertrouwen versterken doordat ze steeds meer controle krijgen over hun lichaam en de bijbehorende vaardigheden.

4. onderwijs- en leerverhalen schrijven – zo werkt het

Elk verhaal bevat vier centrale punten tot het uiteindelijk klaar is. Deze zijn:

• Beschrijven:
  Schrijf in deze stap zoveel mogelijk alledaagse situaties op. De nadruk ligt hier in eerste instantie op een puur feitelijke beschrijving zonder evaluatie.
• Bespreek (in teamverband):
  In de volgende stap ga je samen zitten en praat je met je collega’s over hoe een kind de individuele leerdisciplines heeft uitgevoerd.
• Beslissen (als team):
  Op dit punt overweegt u als team hoe de capaciteiten van het kind kunnen worden bevorderd door middel van gerichte stimulansen. Bijvoorbeeld, kan de belangstelling voor iets worden aangewakkerd of zijn er ideeën die het doorzettingsvermogen helpen verbeteren?
• Documenteren:
  Leg de gezamenlijk ontwikkelde strategie vast in een portfolio en probeer nu vanuit de verworven inzichten een aangepast verhaal te schrijven.

Let er bij het schrijven op dat je je ondubbelzinnig en zo eenvoudig mogelijk uitdrukt. Het doel van de onderwijs- en leerverhalen is immers dat kinderen er hun voordeel mee kunnen doen en het verhaal kunnen gebruiken voor verdere ontwikkeling.

Verwoord je gevoelens en beschrijf de ontwikkeling. Zorg er vooral voor dat je zo positief mogelijk schrijft om kinderen een stimulans te geven om in een bepaalde richting door te gaan.

Tip: Op de website van het Duitse Jeugdinstituut (Deutsches Jugendinstitut e.V.) vindt u een sjabloon voor een observatieblad in PDF-formaat en een voorbeeldig leerverhaal.

5. gidsen vinden voor het schrijven van onderwijs- en leerverhalen

No products found.