1. er zijn typische symptomen van vergiftiging bij een kind

Er zijn talrijke oorzaken voor vergiftiging

Elk jaar worden ongeveer 150.000 vergiftigingen van kinderen en zuigelingen gemeld bij de Duitse antigifcentra en gifinformatiecentra. De meeste vergiftigingen doen zich voor tussen de leeftijd van 10 maanden en 4 jaar. De meeste medische behandelingen hebben nog steeds een levensreddend effect en de getroffen families komen nog steeds met een grote schok weg. Maar helaas zijn ongeveer 50 tot 100 gevallen ook dodelijk.

Vaak valt de ouders niet veel te verwijten. Kleine kinderen zijn immers beweeglijk en nieuwsgierig. Ze doorzoeken graag het huishouden en willen alles aanraken en het liefst direct in hun mond stoppen. Er is echter één ding waar ouders zich bewust van moeten zijn: Zodra het kind zich zelfstandig kan bewegen, moeten alle gevaarlijke stoffen worden beveiligd en buiten het bereik van het kind worden gehouden.

De meest voorkomende triggers voor vergiftiging waar ouders speciaal op moeten letten zijn:

• Geneesmiddelen
• Schoonmaakmiddelen en detergenten
• Tabak en sigaretten
• Alcohol
• Cosmetica en verzorgingsproducten
• Bepaalde voedingsmiddelen
• kamerplanten

Hoe giftig en gevaarlijk het effect blijkt te zijn, hangt vooral af van de dosis. Zelfs de kleinste hoeveelheden gif moeten echter worden vermeden. Bij kleine vergiftigingen kan het probleem namelijk niet worden opgemerkt en vindt het contact met de giftige stof gedurende langere tijd voortdurend plaats, bijvoorbeeld als een klein kind maandenlang de bladeren van een giftige kamerplant eet. Dan kunnen de gevolgen voor de gezondheid ernstig zijn, zelfs als er geen sprake is van een acuut vergiftigingsongeval.

En het is niet alleen de orale inname van een gif dat tot vergiftiging kan leiden. Giftige deeltjes kunnen ook door aanraking of inademing het lichaam binnendringen.

1.1 Wat is vergiftiging?

Het Bundesinstitut für Risikobewertung (BfR) definieert vergiftiging of intoxicatie als volgt:

“Vergiftiging (wetenschappelijk: intoxicatie) is een schadelijk effect van chemische, dierlijke, plantaardige, bacteriële of andere stoffen op het lichaam. De inname kan plaatsvinden via het spijsverteringskanaal, de ademhalingsorganen, de onbeschadigde huid, via wonden of door injectie. De ernst van de gezondheidsschade wordt bepaald door de opgenomen hoeveelheid (dosis), de aard van de schade door de specifieke aard van de stofeffecten.” (Bron)

De symptomen van vergiftiging zijn zeer divers, aangezien elk gif een ander effect heeft en de symptomen afzonderlijk of samen kunnen optreden. Bovendien kunnen de symptomen van kind tot kind verschillen. Toch kan vergiftiging bij kinderen worden herkend aan bepaalde verschijnselen:

• Abrupte verandering in het gedrag van het kind (vermoeidheid, apathie, agitatie, beven).
• Mogelijk moeite met slikken, rode mond of slijmvliezen, voedselweigering.
• ongewone kleur van het speeksel of verhoogde speekselvorming.
• Zeer scherpe slechte adem, bijvoorbeeld na het drinken van alcohol
• Hoofdpijn of duizeligheid
• Misselijkheid, diarree of andere krampachtige symptomen
• Bewusteloosheid of verminderd bewustzijn
• Stoornissen in de ademhaling
• Ernstige uitslag en jeuk

Niet al deze symptomen hoeven te wijzen op een vergiftiging. Andere onschuldige oorzaken en verkoudheden kunnen natuurlijk ook leiden tot bovenstaande symptomen. In het geval van een combinatie van meerdere klachten moet de oorzaak echter beslist worden opgehelderd. Als er geen acuut vermoeden van vergiftiging bestaat, volstaat een bezoek aan de kinderarts.

Rust bewaren is belangrijk bij vergiftiging bij kinderen.

Als u vermoedt dat uw baby of peuter is vergiftigd, moet u diep ademhalen en kalm blijven. Alleen met een helder hoofd kunt u de juiste beslissingen nemen. Hectiek en paniek kunnen ernstige gevolgen hebben.

Hier zijn de belangrijkste stappen die u moet nemen:

• Bel een antigifcentrum als er nog geen tekenen van vergiftiging zichtbaar zijn. Het verantwoordelijke personeel zal u snel en betrouwbaar uitleggen wat u moet doen om erger af te wenden. Een overzicht van de gifcentra vindt u hier.
• Zijn er al duidelijke tekenen van vergiftiging, bel dan 112 of ga direct naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis. Zorg er daarbij voor dat u eventueel braaksel of de verpakking van de giftige stof meeneemt.
• In de meeste gevallen is water het eerste en juiste middel om de gifstoffen te verdunnen en uit het lichaam af te voeren. Maar niet altijd! Met medicijnen en met schuimende stoffen moet zeer voorzichtig worden omgesprongen. Vraag in geval van twijfel altijd advies aan deskundigen (spoedarts of antigifcentrum).
• Het is essentieel dat de baby na de vergiftiging geen melk te drinken krijgt. Melk kan ervoor zorgen dat het lichaam sneller gifstoffen opneemt.
• Braken mag in geen geval worden geforceerd. Vooral bij bijtende stoffen zoals schoonmaakmiddelen kan dit extra schade aan de slokdarm veroorzaken. In het ergste geval zal het braaksel of de eventueel ontstane gassen in de longen terechtkomen en deze op lange termijn beschadigen.

2.1 De noodarts / hulpdienst bellen

Bel 112 en stel uzelf voor met een verstaanbare en rustige stem: Eerst naam en adres. Beschrijf vervolgens langzaam dat het gaat om de vergiftiging van een klein kind of baby. Vermeld onmiddellijk de leeftijd van het kind.

Belangrijk om te weten: Als u onverstaanbaar of koortsachtig spreekt of zelfs schreeuwt, verliest u alleen maar tijd. Want dan worden u steeds opnieuw vragen gesteld en moet u opnieuw de nodige informatie geven. Daarom is het belangrijk om kalm te blijven. Zet uzelf niet onder tijdsdruk!

De hulpdienst heeft de volgende informatie van u nodig om de vergiftiging van de baby of peuter goed te kunnen behandelen:

1. Welk gif is er ingeslikt? Bijvoorbeeld:
   • Welke medicijnen zijn ingenomen? (Houd de bijsluiters van de medicijnen bij de hand).
   • In geval van vergiftiging met een plant: Geef de exacte naam van de plant of beschrijf deze in detail (bewaar ook enkele bladeren en neem deze later mee naar het ziekenhuis).
   • Is er sprake van een ziekte waarbij het lichaam zichzelf vergiftigt? Krijgt het kind regelmatig medicijnen voor bepaalde ziekten?
   • Voedsel kan voedselvergiftiging veroorzaken (bijv. salmonella of honing bij baby’s).
   • Kunnen metalen de schuldige zijn (bijv. lood of kwik)?
   • In het geval van nicotine (sigaretten, tabak) of alcohol, een schatting maken van de ingenomen hoeveelheid.
   • Noem blauwe maïs (meststof) of andere middelen uit de tuin.
2. Welke hoeveelheid van het gif werd ingenomen?
   • Hoeveel van het medicijn werd ingenomen?
   • Hoeveel van de plant werd er gegeten?
3. Wat zijn de symptomen?
   • Hoe gedraagt het kind zich nu?
   • Hoe heeft hij of zij zich de afgelopen minuten of uren gedragen?
   • Moet het kind overgeven of heeft het diarree?
4. Wanneer was het tijdstip van inname?
   • Hoeveel tijd is er verstreken?
5. Wat is het gewicht en de leeftijd van het kind?
6. Welke maatregelen hebben ze al genomen?

Tip: Om goed voorbereid te zijn op een eventuele vergiftiging van het kind, is het raadzaam actieve kool en ontschuimingsmiddelen in het medicijnkastje te hebben. Vitamine A-, vitamine D- of vitamine C-preparaten kunnen ook nuttig zijn. Als u actieve kool of antischuimmiddelen in voorraad hebt, vermeld dit dan aan de telefoon, zodat u de eerste maatregelen kunt nemen als u daartoe opdracht krijgt.

2.2 Geactiveerde houtskool

Actieve koolhelpt veel gifstoffen te binden en uit het lichaam te verwijderen. Het is alleen raadzaam om het te gebruiken als de medewerker van het antigifcentrum u dat heeft aangeraden. Hier geldt de vuistregel voor vergiftiging: gebruik 1 g actieve kool per 1 kg lichaamsmassa.

2.3 Schuimmiddelen

Schuimende stoffen zoals wasmiddelen, zeep en andere schoonmaakmiddelen kunnen ervoor zorgen dat het schuim in de longen terechtkomt. Om dit te voorkomen kunnen antischuimmiddelen zoals Sab Simplex helpen. Brood met veel boter kan ook helpen, maar het hangt af van de stof die het schuim veroorzaakt. Beide zorgen er echter voor dat het schuim zich bindt.

3. Eerste hulp bij vergiftiging kan het leven van uw kind redden

Als uw baby een vergiftiging oploopt en flauwvalt of een ademstilstand krijgt, moet u in actie komen – ook als er nog geen spoedarts aanwezig is!

Ouders van peuters en baby’s moeten beslist hun kennis van eerste hulp bijspijkeren. Want in geval van nood is elke seconde waardevol. De meeste mensen hebben alleen een EHBO-cursus gevolgd als onderdeel van hun rijbewijsopleiding en dat was jaren geleden. Daarom is het belangrijk te weten welke maatregelen je onmiddellijk moet nemen als je met kinderen en baby’s te maken hebt. Lees hier meer tips over eerste hulp aan zuigelingen.

3.1 Ademhalingsstilstand

Als een kind tijdens een vergiftiging stopt met ademen, is de bloedsomloop gestopt en moet het kind zo snel mogelijk gereanimeerd worden. Na slechts 3 minuten zonder zuurstof kunnen de hersenen ernstige schade oplopen.

Daarom moet u bij een hartstilstand onmiddellijk reageren en beginnen met mond-op-mondbeademing.

1. Leg het kind op de rug. Buig het hoofd niet te veel uit als het kind nog geen jaar oud is. Dan moet het hoofd schuin worden gehouden zodat de tong de luchtpijp niet blokkeert. Controleer de mond na deze licht te hebben geopend. Als er braaksel wordt aangetroffen, moet het worden schoongemaakt. Blaas niet in een volle mond, anders komen er deeltjes in de longen.
2. Controleer de ademhaling, maar niet langer dan 10 seconden. U moet reanimeren als er geen beweging van de borstkas is en u geen ademhaling hoort.
3. Let tijdens de reanimatie op de borstkas van het kind. Geef bij de eerste inademing 5 ademhalingen zodat de borstkas iets omhoog komt. Bij een baby moet u zowel de neus als de mond bedekken. Bij zuigelingen houdt u de neus dicht met uw vingers zodat er geen lucht kan ontsnappen.
4. Voer nu 30 keer hartmassage uit. Bij een baby drukt u met twee vingers de borstkas 2 tot 3 cm diep ter hoogte van het borstbeen. Voor kinderen is één hand voldoende. Voor adolescenten hebt u beide handen nodig. Bij zuigelingen is de ribbenkast zeer flexibel en kan hij een hogere druk verdragen. Bij adolescenten en volwassenen moet je oppassen dat je de ribben niet breekt. Maar ventilatie heeft de hoogste prioriteit. Een gebroken rib zou geen drama zijn.
5. Nu zijn er nog maar twee beademingen. De eerste vijf beademingen waren nodig voor de verhoogde zuurstofbehoefte van kinderen.
6. Een snelle afwisseling van beademing en hartmassage is noodzakelijk. Hoe korter de intervallen, hoe beter voor de zuurstoftoevoer.
7. Ga hiermee door tot de spoedarts arriveert. De verhouding 30 op 2 wordt aangehouden.

U kunt levens redden en veel tijd winnen door hartmassage uit te voeren. Daarom is het belangrijk deze maatregelen te kennen en te beheersen.

3.2 Het kind is bewusteloos maar ademt nog wel

Als het kind bewusteloos is en niet reageert, maar nog wel ademt, leg het dan in de herstelpositie. Hier vindt u instructies voor de herstelpositie. De procedure voor baby’s is iets anders: Baby’s worden in de stabiele buikligging gelegd. Als u niet zeker bent, vraag dan uw verloskundige of kinderarts u te laten zien wat de stabiele buikligging inhoudt.

4 Een opgeruimd huis helpt al om kindervergiftiging te voorkomen.

Hoe meer chaos en wanorde er in het huishouden is, hoe groter het risico dat je iets over het hoofd ziet. Zorg daarom altijd voor een opgeruimd huis. Als u een paar kleine tips opvolgt, kunt u vergiftigingsongevallen bij kinderen voorkomen:

• Schoonmaakmiddelen moeten altijd worden opgeborgen in vakken die buiten het bereik van het kind liggen. Bovendien kunnen kinderveilige sloten op kasten worden bevestigd.
• Doenooit giftige stoffen overin bakjes die bedoeld zijn voor voedsel.
• Gooigiftige resten niet zomaar in een vuilnisbak of prullenmand. Kinderen zullen ze daar snel vinden.
• Ook in de badkamer zijnkinderveilige sloten aan te bevelen. Hier zijn veel bronnen van vergiftiging, zoals zeep, parfums of cosmetica.
• Zetmedicijnen altijd in een afsluitbaar kastje dat niet binnen het bereik van het kind ligt.
• Laat nooitsigaretten, tabak of vloeistoffen voor e-sigaretten rondslingeren en berg ze na gebruik altijd op.
• Giftige planten zijn een groot risico in huis. In de tuin kunnen ze gemakkelijk over het hoofd worden gezien.
• Eet geen direct geplukte bessen of vruchten in het bijzijn van het kind. Het weet nog niet wat giftig is en zou u kunnen imiteren met andere planten.
• In de koelkast mogen water en drinkbakjes altijd alleen gevuld zijn met water of onschadelijke dranken. Alcohol en andere giftige vloeistoffen mogen nooit in de deur van de koelkast of in voor het kind toegankelijke lagere vakken worden bewaard.
• Andere verzorgers zoals grootouders of babysitters moeten worden ingelicht.