[button]Meer literatuur over het onderwerp[/button]

1. definitie: wat is veerkracht?

De term “veerkracht” komt van het Engelse woord “resilience”, dat elasticiteit betekent. In de psychologie verwijst het naar de veerkracht van de ziel en het vermogen om weer op te staan na moeilijke situaties en crises. Daarom wordt veerkracht ook wel het immuunsysteem van de ziel genoemd.

Er zijn bijvoorbeeld mensen die, ondanks zware slagen van het lot zoals ziektes, financiële crises, psychische problemen of verliezen, reageren als “skipjack” en altijd hun weg terugvinden in het leven. Andere mensen hebben grote problemen om in het leven aan te komen ondanks schijnbaar goede startomstandigheden.

De metafoor van de buigzame bamboe wordt vaak gebruikt om het idee van veerkracht te illustreren: De elastische bamboe buigt in zware stormen, maar vindt na de storm zijn oude kracht terug. Wie echter is als een stijve tak, breekt in de storm.

“Wees als de bamboe, buig en buig sierlijk als de wind het wil en je zult nooit breken.” (Japans spreekwoord)

U kunt veerkracht bij uw kind bevorderen door de zes beschermende factoren van de ziel te kennen en er in de opvoeding rekening mee te houden.

3 Feiten over veerkracht:

1. Veerkracht is niet aangeboren, het is eerder een vaardigheid die geleerd en versterkt kan worden.
2. Onze veerkracht kan in verschillende levensfasen sterker en zwakker zijn, zodat hij op elk moment opnieuw kan worden geactiveerd.
3. Veerkracht hangt af van onze genetische aanleg en persoonlijkheid, maar ook van onze omgeving.

2 De 6 beschermende factoren van de ziel

Er zijn zes beschermende factoren, ook wel weerbaarheidsfactoren genoemd. Ze werken ontwikkelingsgericht op kinderen in en kunnen, mits goed ontwikkeld, als buffer dienen bij negatieve ontwikkelingsinvloeden.

Veerkrachtfactor	Effect
Zelfbeeld	“Ik weet wie ik ben en wat ik kan”. Uw kind heeft een goed beeld van zichzelf en kent zijn sterke en zwakke punten. Hierdoor kan het op zichzelf reflecteren en een goed zelfvertrouwen opbouwen.
Zelfbeheersing	De driftbui, de ruzie met het beste vriendje of een slecht humeur: je kind komt weer uit een emotionele crisis en kan zijn of haar gevoelens reguleren. Dit is een zeer belangrijke ontwikkelingsstap voor kinderen en vindt plaats in de eerste zes à zeven levensjaren.
Zelfeffectiviteit	Je kind kent zijn capaciteiten en weet hoe het die kan gebruiken. Het probeert zelf uit moeilijke situaties te komen en handelt oplossingsgericht. Zo neemt het kind niet de rol van slachtoffer aan, maar neemt het actief deel aan de vormgeving van zijn omgeving.
Sociale competentie	Je kind heeft een kleine maar hechte vriendenkring en een solide gezinsstructuur. Alles is niet altijd zonnig, maar het kind kan vertrouwen op zijn sociale netwerk.
Probleemoplossend vermogen	De kapotte fietsband, het onoplosbare wiskundeprobleem of het lastige raadspelletje: Je kind wil taken en problemen aan en loopt er niet voor weg. Na het oplossen ervan is het zich ervan bewust dat het iets nieuws heeft geleerd en boven zichzelf is uitgestegen.
Adaptieve copingvaardigheden	De voetbaltraining, de klassentoets Duits of het toneelstuk waarin hij een rol speelt: je kind kan omgaan met tijdelijke stress en vindt manieren om zich daarna te ontspannen.

Als u in de opvoeding rekening houdt met deze weerbaarheidsfactoren, legt u een goede basis voor de verdere levensloop van uw kind. Hij of zij zal meer zelfvertrouwen hebben en zich in crisissituaties zijn capaciteiten herinneren. In plaats van zijn kop in het zand te steken, zal het manieren zoeken om uit de crisis te komen en zo altijd positief naar de toekomst kijken. Het bevorderen van veerkracht bij kinderen vereist geen speciale weerbaarheidstraining, maar een hechtingsgerichte, liefdevolle omgeving.

3 Hoe veerkracht bij kinderen bevorderen

Er zijn enkele basispatronen die de veerkracht bij kinderen versterken. Dit zijn onder andere deze patronen:

• Er zijn geen traditionele gezinspatronen nodig om veerkracht bij kinderen te bevorderen. Wat belangrijk is, is een stabiele relatie met ten minste één verzorger die het kind veiligheid biedt.
• De uitgebreide sociale omgeving omvat ook familievrienden, opvoeders en andere volwassenen die als positieve rolmodellen voor het kind dienen.
• Een democratische opvoedingsstijl, die gebaseerd is op waardering en acceptatie, en op echte belangstelling voor het kind als individu, is goed voor de ontwikkeling van elk kind.

Als je je kind dus hechtingsgericht en modern opvoedt, versterk je automatisch de zes beschermende factoren. Toch helpt het om steeds weer te beseffen welke routines werken als weerbaarheidstraining en wat ze sterk maakt. De volgende oefeningen en gedragingen zijn niet alleen bruikbaar voor ouders, maar kunnen ook worden toegepast in het kader van het pedagogisch werk in het kinderdagverblijf.

Tip: Oefeningen en praktische aanwijzingen voor in de klas zijn te vinden in het gidsboek “Resilienz – Was Kinder stark macht” van het Ministerie van Onderwijs Rijnland-Palts.

3.1 Reflecteren en benoemen van emoties

Peuters vinden langzaam de woorden om zichzelf en hun gevoelens uit te drukken. Een belangrijke factor bij het bevorderen van veerkracht in de eerste levensjaren is het kind te helpen woorden te vinden. Waarom ben ik nu verdrietig of boos? Waar geniet ik van? Hoe voel ik me vandaag? Kinderen moeten leren hun emoties te spiegelen en er woorden aan te geven, zodat ze zichzelf leren begrijpen. Dit is later belangrijk voor reflectie en het herkennen van emotionele onevenwichtigheden.

3.2 Kinderen mogen hun gevoelens toelaten

Of het nu op de kinderopvang is of thuis, sta uw kind toe zijn of haar gevoelens te uiten, zelfs als dat in het begin ruzie en slechte stemmingen veroorzaakt.

Bied je kind ook mogelijkheden om uitlaatkleppen te vinden voor zijn of haar gevoelens , zodat het kan “luchten”. Op die manier leren ze omgaan met negatieve gevoelens en ze niet op te kroppen.

Dit kunnen ventielen zijn:

• Zeer energieke of boze kinderen kunnen zich ventileren door sporten te beoefenen zoals boksen of een vechtsport.
• Als kinderen verdrietig zijn, kun je kindvriendelijke literatuur over het onderwerp dood of verlies halen om samen te bekijken en te lezen. Schilderen en het verzorgen van een dier kan ook helpen.
• Gestreste kinderen kunnen yoga of meditatie proberen of zich ontspannen met sport.
• Kinderen die onzeker zijn, kunnen zelfvertrouwen krijgen met een nieuwe hobby.

Let op: Als kinderen niet de kans krijgen om hun behoeften kenbaar te maken en hun gevoelens de vrije loop te laten, kan dit leiden tot agressie en hechtingsproblemen.

3.3 Ik kan het alleen

Geef kinderen de kans om zichzelf te overtreffen. Dit kan de hoge klimmuur zijn die hij/zij zelf overwint of de eerste schoenveters die hij/zij zelf strikt. Elke keer dat een kind beseft dat het iets helemaal zelf kan, groeit het van binnen.

Dit betekent ook dat het soms een nederlaag moet accepteren. In plaats van het kind na een paar minuten de oplossing voor te schotelen, biedt u hem hulp om zichzelf te helpen. In plaats van zelf het vlees op het bord te snijden bijvoorbeeld, laat hem zien hoe het moet en laat hem het zelf proberen – uiteindelijk zal het lukken.

3.4 Reflecteren over situaties bij het slapengaan

’s Avonds, in bed, is het juiste moment om de dag te bespreken. Wat is er vandaag gebeurd dat leuk was? Wat was niet zo leuk vandaag? En waarom heeft het kind vandaag zijn beste vriendje geslagen? Deze reflectie is belangrijk zodat een kind zijn gedrag kan interpreteren en situaties kan herkennen waarin het misschien niet juist heeft gereageerd.

Samen met de ouders kan dit open gesprek ook helpen om stressvolle situaties beter te herkennen en er later mee om te gaan. Door geschikte kinderboeken te bekijken, kunnen sommige situaties ook opnieuw worden nagespeeld en samen worden overdacht.

4 Verdere literatuur over het onderwerp

No products found.