Sinds enkele jaren staat vooral één alternatieve geneeswijze in de belangstelling van de media: osteopathie. Deze methode heeft echter weinig te maken met esoterische handoplegging, maar werkt eerder op het snijvlak van orthopedie, chiropractie en fysiotherapie. Omdat het een bijzonder zachte toepassing is, is ze bijzonder geschikt voor pasgeborenen en baby’s. Veel jonge ouders raadplegen daarom een osteopaat voor een breed scala aan klachten zoals voortdurend huilen, kolieken en pijnlijke winderigheid tot en met houdingsproblemen – vaak op advies van de verloskundige .

De beroepstitel van osteopaat is niet beschermd en ook de wetenschap staat sceptisch tegenover deze alternatieve behandelmethode, omdat relevante kennis en bewijzen over de werking ervan ontbreken. Anderzijds zijn de ervaringen van veel ouders uiterst positief.

In dit artikel informeren wij u over osteopathische behandelingen in het algemeen en voor baby’s, en geven wij u belangrijke tips over waar u op moet letten bij het kiezen van een osteopaat.

1. osteopathie – wat is het eigenlijk?

Ontwikkeld door de Amerikaanse arts Andrew Taylor Still in de 19e eeuw, biedt osteopathie een holistische benadering van het lichaam. In tegenstelling tot de traditionele geneeskunde ziet zij het lichaam als een functionele eenheid die in staat is tot zelfgenezing met behulp van evenwichtige lichaamsfuncties.

Door middel van verschillende handbewegingen voelen osteopaten spanningen, houdings- en gewrichtsproblemen en vernauwingen van de organen aan , die vervolgens door zachte druk en speciale houdingen worden verlicht. Deze klachten, die zowel bij kinderen als volwassenen voorkomen, worden blokkades genoemd. Deze veroorzaken volgens deze theorie allerlei gezondheidsproblemen, waarover vooral ouders met jonge baby’s klagen:

• Slaapproblemen
• Koliek en buikpijn
• veelvuldig en langdurig huilen
• Problemen met borstvoeding
• Overextensie van het hoofd en algemene houdingsproblemen
• Spugen of reflux syndroom

De conventionele geneeskunde vindt vaak geen oplossing en benadert de klachten symptomatisch.

In principe zijn er drie toepassingsgebieden, die gericht zijn op de anatomische structuren van het lichaam:

pariëtale osteopathie	viscerale osteopathie	craniosacrale osteopathie
onderzoekt spieren, bindweefsel, gewrichten en botten	onderzoekt organen en hun weefselinbedding	Onderzoekt het hoofd en de nekwervels, spoort de lichaamseigen ritmes op. Let op: zeer controversieel, zelfs binnen de discipline!

Overigens: De osteopaat schrijft geen medicijnen voor, maar gebruikt alleen zijn handen om bepaalde bewegingsstoornissen te corrigeren.

1.1 Wanneer kan ik bij een osteopaat terecht met een pasgeborene?

Aangezien de vraag naar afspraken met een osteopaat de laatste jaren snel is toegenomen, verzorgen sommige vrouwen dit al tijdens de zwangerschap en bieden sommige klinieken al een osteopathische controle aan naast de gebruikelijke onderzoeken bij pasgeborenen .

Natuurgeneeskundigen die gespecialiseerd zijn in de osteopathische behandeling van baby’s adviseren in principe om niet te lang te wachten met de presentatie. U kunt met uw baby al in de tweede en derde maand naar een osteopaat gaan, vooral als het kind last heeft van de reeds genoemde klachten of bijvoorbeeld het hoofdje maar naar één kant kan draaien of misvormingen heeft. Deze worden voornamelijk veroorzaakt door eenzijdige ligging van de baby in rugligging en groeien meestal vanzelf aan.

Heeft u echter de indruk dat uw kleine schat veel huilt, moeite heeft met inslapen of heel slecht slaapt en veel spuugt, dan kunt u dit bespreken met uw kinderarts en/of verloskundige en vragen naar geschikte osteopaten. De kinderarts geeft u dan een verwijzing en een informeel advies voor osteopathie, dat u kunt indienen bij uw ziekenfonds.

Sinds de Techniker Krankenkasse (TK) een pionier was in het dekken van de kosten van osteopathische behandelingen voor kinderen, bieden nu ook veel andere wettelijke ziektekostenverzekeraars zoals de AOK of Barmer een volledige of gedeeltelijke vergoeding. Een aanvullende verzekering is meestal niet nodig. In de meeste gevallen dekken particuliere ziektekostenverzekeraars de gemaakte kosten volledig.

1.2 De oorzaken van verstoppingen ontstaan vaak tijdens de geboorte

Je vraagt je misschien af waarom een pasgeboren baby al houdingsafwijkingen vertoont terwijl hij nog maar een paar weken op de wereld is? Nou, de geboorte is niet alleen een inspannend en energieverslindend proces voor de moeder, maar ook voor het kind.

Hoe groter het kind in de baarmoeder wordt, hoe minder ruimte het krijgt. Het geboortekanaal, waarin het kind vaak vele uren ingesnoerd ligt, en het gebruik van een tang of zuignap kunnen ook leiden tot verkeerde standen van de nekwervels. Zelfs een probleemloze keizersnede leidt na de geboorte vaak tot hyperextensie van hoofd en nek, omdat de buikwand de positie plotseling niet meer beperkt. Ook het zogenaamde KiSS-syndroom ( upper cervicaljoint-inducedsymmetry disorder) kan door deze manuele therapie worden verholpen.

In veel gevallen zal de verloskundige u daarom wijzen op de mogelijkheid van een osteopathisch onderzoek en een specialist aanbevelen.

Let op:Niet alle osteopaten zijn opgeleid in de behandeling van pasgeborenen, daarom moet u de behandelend therapeut altijd vragen naar zijn of haar opleiding.

1.3 Hoe ziet de behandeling eruit?

De behandeling van een baby is bijzonder zacht en voorzichtig, omdat veel botten en gewrichten nog erg zacht en flexibel zijn. Net als bij fysiotherapie is het mogelijk dat de klachten iets erger worden voordat ze beter worden. Het is ook heel normaal dat uw kleintje zich moe voelt na de behandeling.

Omdat de meeste ouders ook de hulp van de osteopaat inroepen vanwege de voortdurende onrust van het kind, zou uw baby zich daarna eigenlijk niet meer onrustig moeten voelen, maar juist in balans. De behandeling kan enkele afspraken in beslag nemen, afhankelijk van de symptomen en de ernst van de klachten.

2. de zachte methode heeft ook risico’s

Als je de relevante bijdragen van ouders op internetfora leest, melden de meesten enthousiast over de effectiviteit van de osteopathische behandeling en geven ze onvoorwaardelijke aanbevelingen voor deze alternatieve geneeswijze. Men moet zich echter ook bewust zijn van de risico’s van osteopathie, die vooral te wijten zijn aan het gebrek aan transparantie van de opleiding en de onbeschermde beroepstitel.

Aangezien osteopathie (nog) geen erkende praktijk is, kan praktisch iedere alternatieve behandelaar, orthopeed, fysiotherapeut of alternatieve arts zich osteopaat noemen zonder de noodzakelijke vijfjarige opleiding met verdere specialisatie te hebben gevolgd. Versnelde opleidingen in andere Europese landen zorgen er ook voor dat veel klassieke artsen fundamenteel wantrouwig staan tegenover osteopathische behandelingen. Vooral de later ontwikkelde craniosacrale osteopathie neigt naar het esoterische domein en roept zelfs binnen de discipline scepsis op.

Aangezien de behandeling echter niet-invasief is en eerder zacht dan intensief, zijn de gezondheidsrisico’s voor volwassenen beperkt. In het ergste geval is er geen verbetering van de symptomen. Bij kleine kinderen is de situatie echter anders, omdat verkeerd toegepaste handbewegingen houdingsschade en letsel aan spieren, gewrichten en wervels kunnen veroorzaken!

Let daarom altijd op de opleiding van de therapeut en informeer u grondig over de gekozen osteopaat bij uw kinderarts of verloskundige. Daarnaast kunt u de beroepsverenigingen van osteopaten raadplegen en een geschikte therapeut zoeken.

3. Osteopathische behandeling voor baby’s – ja of nee?

In principe is de zachte verlichting van spanningen en bestaande houdingsproblemen zinvol en in de meeste gevallen ook zeer nuttig. Ook bij meer organische klachten, zoals winderigheid of reflux, kan osteopathie bij baby’s verbetering brengen. Uiteraard geldt dit alleen zolang het wordt uitgevoerd door een ervaren en gespecialiseerde therapeut. Na een grondige anamnese zal de therapeut u ook vertellen of de klachten mogelijk extra medische aandacht behoeven of niet geschikt zijn voor een osteopathische behandeling.