Er kan alleen een lichte druk in de onderbuik zijn. Maar een eierstokontsteking kan zich ook uiten in krampachtige pijnaanvallen. Bacteriën en virussen die de eierstokken zijn binnengedrongen, kunnen daar door ontsteking grote schade aanrichten.

Vrouwen lopen kans op onvruchtbaarheid als de ontsteking onbehandeld blijft, en een eierstokontsteking tijdens de zwangerschap kan gevolgen hebben voor moeder en kind. Lees hier hoe u de dreigende ontsteking kunt herkennen en hoe de ziekte wordt behandeld.

1. Eierstokontsteking: Wanneer bacteriën de overhand krijgen

Eierstokontsteking is een bacteriële infectie. Als alleen de eierstokken zijn aangetast, wordt het oophoritis genoemd.

Als er ook een ontsteking van de eileiders is (salpingitis), is de medische term adnexitis. Aangezien de combinatie van beide ziekten het normale geval is, wordt eierstokontsteking in de volksmond vaak adnexitis genoemd.

Meestal komen de bacteriën van buitenaf via de vagina in de eierstokken terecht. Heel vaak gaat het om chlamydia of gonokokken. Eén of beide eierstokken kunnen besmet zijn. Zodra een vrouw de symptomen van een eierstokontsteking herkent, moet zij zich medisch laten onderzoeken. Het verloop van de ziekte kan mild zijn, maar kan ook leiden tot levensbedreigende situaties als de noodzakelijke behandeling niet tijdig wordt uitgevoerd.

2. symptomen van eierstokontsteking: pijn in de onderbuik

De tekenen van een eierstokontsteking zijn diffuus en kunnen ook wijzen op andere ziekten. Alleen een onderzoek kan informatie geven en de diagnose van de ontsteking stellen. Er is bijna altijd pijn in de lies aan een of beide kanten – afhankelijk van of een of beide eierstokken zijn aangetast.

Afhankelijk van de ziekteverwekker en het verloop van de eierstokontsteking kan de pijn mild en voortdurend zijn of in episodes van pijn optreden. Ze kunnen ookernstige krampen veroorzaken.

Andere symptomen van eierstokontsteking:

• Koorts
• Misselijkheid en braken
• Vaginale afscheiding
• Pijn bij geslachtsgemeenschap

De symptomen kunnen per vrouw verschillen, zodat alleen een arts kan vaststellen of het echt om een eierstokontsteking gaat. Voor een zo snel mogelijk herstel en weinig complicaties moet de behandeling zo snel mogelijk plaatsvinden.

3. oorzaken: Infectie mogelijk via chirurgische ingrepen

Een onderzoek door de behandelend arts zal uitwijzen welke bacterie, en in zeldzame gevallen welk virus, verantwoordelijk is voor de eierstokontsteking. Ongeveer 70 procent van de ontstekingen is te wijten aan besmetting met chlamydia of gonokokken. Zelden zijn stafylokokken, steptokokken, colibacteriën of clostridia verantwoordelijk.

Oorzaak van de ontsteking	Beschrijving
Chlamydia	Chlamydia trachomatis serotype D-K leidt tot infectie van de urinewegen en de geslachtsorganen. Besmetting vindt plaats door onbeschermde geslachtsgemeenschap. Meest voorkomende seksueel overdraagbare aandoening
Gonokokken	Bacterie gevonden in urinewegen en geslachtsorganen Trigger voor seksueel overdraagbare aandoening gonorroe Tekenen van infectie: branderig gevoel bij het plassen, pus in de urine of asymptomatisch
Stafylokokken	Worden gevonden op de huid en slijmvliezen van mensen en dieren. kunnen zonder symptomen overleven of kleine ontstekingen veroorzaken Als de bacteriën in de bloedbaan of weefsels terechtkomen, kunnen ze ernstige ontstekingen veroorzaken.

Het is zelden vast te stellen hoe de bacterie in de eierstokken terecht is gekomen. Er wordt echter een onderscheid gemaakt tussen ascenderende, descenderende en hematogene infectie.

3.1 Opstijgende infectie

In de meeste gevallen komen de bacteriën via de vagina binnen. Vrouwen die vaak van seksuele partner wisselen kunnen zo besmet raken met bacteriën als chlamydia. Er zijn echter nog enkele voorwaarden nodig om de bacterie via de baarmoederhals binnen te laten (menstruatie, verwondingen aan de baarmoederhals, zwangerschap, enz.)

Andere redenen voor opstijgende infectie:

• Procedures bij de gynaecoloog: Bij behandeling en palpatie van de baarmoeder kunnen bacteriën de eierstokken bereiken.
• Spiraaltje als anticonceptiemiddel: Vooral in de eerste maanden kunnen meer bacteriën via het spiraaltje in de eileiders terechtkomen.
• Vaginale infecties: Frequente geslachtsgemeenschap met wisselende partners bevordert ontstekingen, waardoor bacteriën de eierstokken bereiken.
• Roken: Er zijn aanwijzingen dat roken de samenstelling van het baarmoederslijm verandert. Het fungeert als een barrière voor ziekteverwekkers. Als het door zwaar roken is beschadigd, dringen bacteriën en virussen gemakkelijker de eileiders binnen.
• Vaginale douches: Ze worden verondersteld een reinigende werking te hebben, maar ze hebben ook tot gevolg dat bacteriën dieper in de vaginale ingang kunnen worden gespoeld.
• Chirurgischeingrepen in het genitale gebied: Bacteriën kunnen in de baarmoeder of eileiders terechtkomen bij abortussen of schraapsels na miskramen of ectopische zwangerschappen en bij het inbrengen van het spiraaltje.

3.2 Dalende infectie

Eierstokontsteking kan worden uitgelokt door primaire ziekten van andere organen. De verantwoordelijke bacteriën worden dan rechtstreeks overgedragen via contact met het aangetaste orgaan. Dit type infectie komt vooral voor bij appendicitis. In dit geval komt de ontstoken appendix in contact met de eierstokken, waarbij de ziekteverwekkers worden overgedragen.

3.3 Hematogene infectie

Infectie via de bloedbaan van het menselijk lichaam is bijzonder zeldzaam. Bij tuberculose bijvoorbeeld kan de verwekker Mycobacterium tuberculosis de eierstokken ontsteken. In principe is besmetting ook mogelijk bij ziekten zoals een virale griep of ernstige infectieziekten zoals de bof of roodvonk.

Besmetting vindt echter meestal plaats via de vaginale ingang. Aangezien seksuele activiteit, anticonceptie met het spiraaltje en eventueel chirurgische ingrepen een oorzakelijk effect kunnen hebben, treft een eierstokontsteking vooral jonge vrouwen tussen 16 en 39 jaar.

4. Behandeling van eierstokontsteking: Antibiotica doden bacteriën

In het begin zal de behandelend arts vragen naar eerdere ziekten en andere mogelijke oorzaken voor de huidige symptomen. Bij het voorzichtig palperen van het genitale gebied is het meest voorkomende symptoom van een eierstokontsteking de portio tenderness, wanneer de vinger tegen de baarmoederhals drukt.

Een uitstrijkje van het slijmvlies kan uitwijzen of de ziekteverwekker aanwezig is en zo ja, welke. Ten slotte kan een echografisch onderzoek uitwijzen of zich in de eierstokken of eileiders pus of andere vloeistoffen hebben opgehoopt of dat deze verdikt zijn.

NB: Eierstokontsteking lijkt qua verschijnselen op ontsteking van de eileiders of blindedarmontsteking. Om de juiste vorm van behandeling te kunnen kiezen, is het essentieel om de oorzaak duidelijk vast te stellen.

Als er na de onderzoeken nog steeds geen duidelijke diagnose is, kan een pelviscopie worden verricht. Als het duidelijk om een eierstokontsteking gaat, wordt de getroffen persoon behandeld met antibiotica. Ook kunnen pijnstillers worden voorgeschreven om de pijn te verminderen.

Als de behandeling niet naar wens werkt of als de ziekte ernstig is, kan een ziekenhuisopname nodig zijn. Dit geldt vooral als de eierstokontsteking optreedt tijdens de zwangerschap. Gedurende de gemiddelde drie weken van de behandeling mogen patiënten geen geslachtsgemeenschap hebben en moeten ze het rustig aan doen. Huismiddeltjes zoals kamille- en thijmthee ondersteunen het genezingsproces.

Let op: Als de eierstokontsteking niet wordt genezen, kan deze chronisch worden.

5. effecten: Eierstokontsteking tijdens de zwangerschap

Eierstokontsteking tijdens de zwangerschap is mogelijk. Hier speelt frequente geslachtsgemeenschap met wisselende partners minder een oorzakelijke rol dan de frequentere medische onderzoeken in het genitale gebied. Ook bij een zwangere vrouw wordt eerst vastgesteld welke ziekteverwekker de infectie heeft veroorzaakt. Na de diagnose worden de nodige stappen ondernomen. Zwangere vrouwen worden meestal behandeld met antibiotica.

Let op: een ernstig verloop van de eierstokontsteking kan een vroeggeboorte of miskraam in de hand werken.

Afhankelijk van om welke bacterie of virus het gaat, kan deze al dan niet gevaarlijk zijn voor het ongeboren kind. Onschadelijke bacteriën zijn meestal niet gevaarlijk omdat ze de placentabarrière niet kunnen passeren.

Uitzondering is een infectie met agressieve bacteriën:

• Gonorroe pathogenen: zij kunnen door de placentabarrière breken en bloedvergiftiging (sepsis) bij het ongeboren kind veroorzaken.
• Infectie met gonokokken tijdens de geboorte: Als de ziekteverwekkers in de ogen terechtkomen, kan dit leiden tot snelle blindheid van het kind.
• Infectie metchlamydia tijdens de geboorte: Infectie kan leiden tot ernstige long- en ooginfecties bij het kind.

Door haar eierstokontsteking onmiddellijk tijdens de zwangerschap te laten behandelen, moet de getroffen persoon complicaties vóór de geboorte of overdracht van de bacterie tijdens de geboorte voorkomen. Als de infectie van het geboren kind niet kan worden voorkomen, wordt deze meestal onmiddellijk na de geboorte behandeld met antibiotica.

6. onvruchtbaarheid door eierstokontsteking

Als een eierstokontsteking niet tijdig wordt opgemerkt en de eileiders ernstig worden aangetast, kan de vrouw vrijwel ongemerkt onvruchtbaar worden.

Door de ontsteking vormen zich verdikkingen die het vermogen van de eileiders om sperma te geleiden ernstig beperken of volledig verhinderen. Ook daarom is het belangrijk dat vrouwen regelmatig gynaecologische onderzoeken ondergaan.