Het duidelijkste symptoom van dyscalculie is het fundamentele gebrek aan wiskundig inzicht. Getroffenen vinden het moeilijk of onmogelijk om leerstappen uit te voeren die gebaseerd zijn op grondbeginselen.
De concrete oorzaken van dyscalculie zijn in de wetenschap nog niet bekend, maar aangenomen wordt dat verschillende factoren op elkaar inwerken.
Zowel het zelfvertrouwen als het gevoel van eigenwaarde lijden helaas onder de ziekte. Dit kan leiden tot andere psychische problemen zoals depressieve stemmingen of angst.
Voor veel leerlingen behoren de exacte vakken tot de meest afkerige vakken in de klas. Niet in de laatste plaats omdat ze hier slecht of onvoldoende presteren. Normaal gesproken doen deze academische problemen zich echter pas voor in gevorderde klassen, vooral op hogere scholen. Als uw kind op de kleuterschool of de lagere school al problemen heeft met rekenen, moet u dringend nagaan of er sprake is van een zogenaamde dyscalculie, ook wel rekenzwakte genoemd. Dit probleem komt vaker voor dan we denken: ongeveer vijf tot zeven procent van de wereldbevolking heeft een slecht begrip van basiswiskunde. Als dyscalculie niet wordt herkend en behandeld, kan het dramatische gevolgen hebben voor uw kind. Dyscalculie leidt namelijk vaak tot gedeeltelijke prestatiezwakte in andere vakken. En last but not least is het gebrek aan basiskennis van wiskunde een enorme belasting voor uw kind.
[button]Hoe kinderen met dyscalculie geholpen kunnen worden[/button]
Inhoudsopgave
1. de kenmerken van een wiskundezwakte
Het is niet mogelijk een algemene uitspraak te doen over de kenmerken van een dyscalculie en de definitie van dyscalculie, omdat kinderen een zeer verschillend prestatieprofiel hebben en de symptomen in verschillende combinaties kunnen voorkomen. De symptomen van dyscalculie omvatten een fundamenteel gebrek aan wiskundig inzicht. De getroffenen vinden het daarom moeilijk of onmogelijk om op grondslagen gebaseerde leerstappen uit te voeren.
Afwijkingen kunnen al op de kleuterschool zichtbaar worden. Kinderen in de kleuterleeftijd hebben bijvoorbeeld vaak moeite met het vertalen van informatie over verhoudingen of hoeveelheden – zoals “minder” en “meer” of “kleiner” en “groter”. Zij vinden het ook vaak moeilijk om getallen toe te kennen aan hoeveelheden of om voorwerpen te tellen. Bovendien kunnen zij vaak niet correct omgaan met meeteenheden en hoeveelheden, de klok lezen of het decimale stelsel correct gebruiken.
Op de basisschool hebben getroffen kinderen vaak problemen met het correct benoemen en schrijven van getallen en met het begrijpen van wiskundige logica – ze zijn niet in staat “rekenproblemen” op te lossen. Omdat ze de rekenstappen niet begrijpen, leren ze deze gedeeltelijk uit hun hoofd en kunnen ze deze niet correct toepassen als de taak verandert. Omdat ze niet kunnen rekenen, tellen de kinderen af met vingers, pennen of andere voorwerpen die ze als hulpmiddel bij het tellen gebruiken. Verder blijkt dat kinderen met dyscalculie getallen niet als hoeveelheden kunnen indelen, maar steeds opnieuw tellen en plaatswaarden niet correct kunnen aangeven. Zo stellen zij het getal honderd en zes vaak voor als 1006. In veel gevallen is ook te zien dat de kinderen de soorten rekenen in een concrete opgave door elkaar halen of de vraagstelling van tekstopgaven niet in getallen kunnen uitdrukken. In hogere klassen kunnen de leerlingen het basisrekenen beheersen. Zij hebben echter meer tijd nodig om een taak op te lossen omdat zij de basisresultaten niet kunnen internaliseren.
1.1 Wat zijn de mogelijke gevolgen?
De psychologische stress waaraan kinderen met dyscalculie worden blootgesteld, mag niet worden onderschat. Ze worden vaak overweldigd in alledaagse situaties, bijvoorbeeld als ze geld moeten uittellen. Daarnaast is er een permanente prestatiedruk in combinatie met faalangst. Een uitgesproken angst voor wiskunde is dus niet ongewoon bij dyscalculie en de getroffen kinderen kunnen verdere symptomen ontwikkelen. Zij kunnen last krijgen van psychosomatische klachten zoals buikpijn of hoofdpijn. Daarnaast kunnen er ernstige problemen ontstaan zoals schuldgevoelens, verlies van eigenwaarde en andere problemen op school.
Wat zijn de oorzaken van dyscalculie?
Wiskundige en rekenkundige vaardigheden zijn een apart deelgebied binnen de cognitieve bekwaamheid. Ze staan los van intelligentie of van taal- en andere vaardigheden. De specifieke oorzaken van dyscalculie zijn in de wetenschap nog niet bekend, maar aangenomen wordt dat verschillende factoren op elkaar inwerken:
2.1 Genetica
De resultaten van familie- en tweelingstudies suggereren dat erfelijke factoren een rol spelen bij het ontstaan van dyscalculie. Een direct verband is echter nog niet vastgesteld.
2.2 Neurobiologie en neurofysiologie in de hersenen
Verschillende hersengebieden moeten samenwerken om iemand in staat te stellen elementaire rekenkunde te gebruiken en wiskundige taken op te lossen. Studies over dit onderwerp suggereren dat een hersengebied dat cruciaal is voor het begrijpen van numerieke hoeveelheden atypisch ontwikkeld is en activiteiten vertoont die buiten het normale bereik liggen. Ook de betrokken hersengebieden vertonen waarschijnlijk veranderingen. Hoe dit netwerk van hersencellen op elkaar inwerkt, is de onderzoekers echter nog onbekend.
2.3 Persoonlijke ontwikkeling
Zoals bij alle leereffecten koppelen mensen ook wiskundige competentie aan zaken die zij eerder hebben geleerd en verworven. Zelfs kinderen ontwikkelen systemen waarin ze classificeren wat ze hebben meegemaakt. Naast algemeen geldende definities ontwikkelen zij ook structuren op het gebied van de logica die zij aanpassen aan de betreffende taak. Daarom kunnen ook duidelijke rekenzwakheden aan het licht komen als toepassingsfouten in de wiskundige logica vroeg en permanent zijn geoefend.
De belangrijkste in één oogopslag:
| Symptomen | Oorzaken |
|---|---|
| De symptomen verschillen van persoon tot persoon | Genetische factoren |
| De getroffenen missen een basiskennis van wiskundige en logische verbindingen</td | neurobiologische verbindingen in de hersenen |
| zelfs eenvoudige rekenkundige taken worden geteld in plaats van berekend | persoonlijke ontwikkeling |
3. de gevolgen van dyscalculie
Schoolproblemen begeleiden kinderen met dyscalculie vaak jarenlang zonder dat het eigenlijke probleem wordt onderkend. Als gevolg daarvan lijden zowel het zelfvertrouwen als het gevoel van eigenwaarde eronder. Dit kan weer leiden tot verdere psychologische problemen zoals depressieve stemmingen of angst, psychosomatische problemen en moeilijkheden bij de socialisatie. Het is niet ongewoon dat getroffenen vereenzamen of agressie of andere gedragsproblemen ontwikkelen. Dit worden secundaire stoornissen genoemd, die behandeld moeten worden om de ontwikkeling van het kind niet in gevaar te brengen. Dyscalculische achterstanden kunnen echter relatief gemakkelijk worden behandeld: Rekenproblemen zijn meestal gebaseerd op enkele formules. Zodra het patroon achter het probleem is herkend, kan de betrokkene het probleem meestal oplossen.
3.1 De meest voorkomende secundaire problemen zijn:
- Emotionele problemen zoals verlies van eigenwaarde, zelfverwijt en gevoelens van mislukking. Er kan ook sprake zijn van verdriet en zelfs depressie.
- Lichamelijke problemen omvatten psychosomatische klachten en plotseling opnieuw nat worden.
- Schoolproblemen kunnen bestaan uit verlies van motivatie, concentratieproblemen, huiswerkconflicten, algemene prestatiestoornissen, hyperactiviteit en hypoactiviteit.
- Sociale problemen omvatten sociale terugtrekking, eenzaamheid, agressiviteit en clownerie.
4. begeleiding bij dyscalculie
Als ouder merk je waarschijnlijk niet of je kind misschien aan dyscalculie lijdt. In de meeste gevallen zijn de eerste contactpersonen de kleuterleidsters of de leerkrachten die de zwakte voor het eerst opmerken. Andere eerste contactpersonen zijn kinder- en schoolpsychologen. Verder kunt u ook hulp krijgen van verschillende externe contactpunten zoals de regionale verenigingen van de Verein Legasthenie & Dyskalkulie e. V. Bij hen kunt u ook informatie krijgen over welke leertherapeuten in uw omgeving dyscalculietherapie aanbieden.
Daarnaast kunt u suggesties krijgen over hoe u uw kind kunt ondersteunen. Omdat u als moeder of vader de naaste en belangrijkste verzorger van het kind bent, is uw steun extra belangrijk. Het is veel beter om uw kind uit te leggen wat de reden van zijn of haar problemen is dan hem of haar onder druk te zetten. U moet uw kind ook bewust maken van zijn sterke punten in plaats van u te concentreren op zijn zwakke punten. De individuele stappen en de leertraining moeten nauw worden afgestemd met de leerkrachten en de therapeut, waar getroffen ouders ook hulp kunnen krijgen. Solistische pogingen van ouders – ook al zijn ze goed bedoeld – hebben vaak precies het tegenovergestelde effect.
5 Hoe kan dyscalculie worden behandeld?
Bij de behandeling van dyscalculie gaat het vooral om gerichte en individuele begeleiding van het kind. Medische maatregelen of medicatie worden meestal niet gebruikt – tenzij de dyscalculie voorkomt in combinatie met andere problemen zoals ADHD.
Het belangrijkste is om dyscalculie zo vroeg mogelijk te herkennen en te behandelen. Indien mogelijk moet dit al op de kleuterleeftijd gebeuren. Dit voorkomt dat het kind een te grote prestatieachterstand ontwikkelt ten opzichte van zijn of haar leeftijdsgenoten. Onderwijsondersteuning is echter niet het hoofddoel van de therapie. Naast rekentraining zijn ook neuropsychologische training en gedragstherapie noodzakelijk voor een succesvolle behandeling. In de regel worden de kosten van leertherapie gedekt door de ziektekostenverzekering. Professionele ondersteuning is echter in ieder geval belangrijk, omdat ook de problemen die samenhangen met dyscalculie behandeld moeten worden.
De rekentraining kan worden gebaseerd op het huidige curriculum of daarvan worden losgekoppeld. Voor dyscalculietraining zijn er verschillende oefeningen om de rekenvaardigheden te versterken. Bij gedragstherapie leert het kind strategieën om het probleem op te lossen. Bij neuropsychologische training wordt gestreefd naar verbetering van belangrijke hersenfuncties, zoals aandacht, taal, ruimtelijk-constructief denken, aandacht en visueel-analytisch denken.
6. FAQ
Kan dyscalculie door middel van tests worden vastgesteld?
Om de diagnose dyscalculie betrouwbaar te kunnen stellen, is voor het dyscalculieonderzoek eerst een lichamelijk onderzoek nodig. Tijdens dit onderzoek worden eventuele zintuiglijke of neurologische tekorten vastgesteld. Tijdens dit onderzoek letten de artsen er vooral op of er gehoor- of gezichtsproblemen zijn. Want ook deze factoren spelen een rol bij het betrouwbaar testen op dyscalculie.
Onder welke voorwaarden wordt de diagnose dyscalculie gesteld?
Voor een betrouwbare diagnose moet aan verschillende voorwaarden worden voldaan. Deze omvatten onvoldoende of slechte schoolprestaties alsmede een intelligentiequotiënt van meer dan 70 punten. Bovendien moet bij gestandaardiseerde rekentoetsen een resultaat worden behaald dat onder de slechtste tien procent ligt, zodat er een duidelijke discrepantie is tussen het intelligentiequotiënt en de rekentoetsen. Bovendien moet de dyscalculie vóór de zesde klas aanwezig zijn geweest.
Is er een verband tussen dyscalculie en andere leerstoornissen?
Heel vaak is dyscalculie slechts een secundair probleem dat optreedt in samenhang met een dyslexie. Rekenproblemen kunnen ook veroorzaakt worden door dyslexie. Als dit probleem wordt onderkend en behandeld, ontstaat er vaak vanzelf een oplossing voor de dyscalculie.
Wat is de prognose?
Als dyscalculie in een vroeg stadium wordt ontdekt, kunnen de prestaties aanzienlijk worden verbeterd. Bovendien vermindert een vroege behandeling ook de psychische belasting aanzienlijk. Wordt echter geen behandeling gegeven, dan hebben de kinderen aanzienlijk slechtere onderwijskansen omdat het probleem gedurende hun hele schoolcarrière blijft bestaan.
7. hoe kinderen met dyscalculie kunnen worden geholpen
No products found.