Ongeveer 5% van de kinderen en adolescenten tussen 3 en 17 jaar wordt in Duitsland getroffen door ADHD. Bij jongens komt deze ziekte meestal ongeveer vier keer zo vaak voor.
Nee. De ontwikkeling van ADHD houdt geen verband met de opvoeding. Veeleer zijn genetische aanleg en stoornissen in de hersenen oorzaken van het ziektebeeld.
Behandelingsmogelijkheden voor ADHD zijn medicatie en/of gedragstherapie. Er zijn echter vele andere maatregelen die verlichting kunnen bieden en het dagelijks leven voor getroffen gezinnen gemakkelijker kunnen maken.
Het woord ADHD ligt tegenwoordig op ieders lippen. Deze technische term wordt gebruikt om symptomen als hyperactiviteit, aandachtstekortstoornis en impulsiviteit aan te duiden. Natuurlijk zijn er veel meer symptomen die bij deze neurobiologische stoornis kunnen voorkomen. ADHD kan ook bij volwassenen worden vastgesteld. Maar wat betekent ADHD eigenlijk en welke typen zijn er? Kan ik op het eerste gezicht zien of mijn kind aan ADHD lijdt?
In onze gids willen we de ziekte nader toelichten. Je leert hoe ADHD ontstaat en hoe de diagnose wordt gesteld. U krijgt ook tips over hoe u met getroffen kinderen kunt omgaan en welke behandelingsmogelijkheden er zijn.
[button]Verder lezen voor ouders en kinderen[/button]
1. ADHD – een ziekte met vele gezichten
ADHD is de afkorting voor attention deficit hyperactivity disorder. Kinderen vertonen de eerste symptomen op jonge leeftijd. Volgens de definitie van ADHD is het een stoornis die neurobiologisch veroorzaakt wordt en gekenmerkt wordt door de drie belangrijkste symptomen van onoplettendheid, hyperactiviteit en impulsiviteit. In feite verschilt ADHD echter sterk van kind tot kind. Terwijl sommige kinderen zich moeilijk kunnen concentreren, kunnen andere kinderen niet stilzitten. Kinderen met ADHD verschillen ook duidelijk van kinderen met hyperactiviteit.
ADHD in de kinderliteratuur
In veel klassieke kinderboeken vertonen de titelfiguren verschillende symptomen van ADHD. Voorbeelden hiervan zijn Pumuckl, Mogli of Michel uit Lönneberga. Wat hier bijzonder leerzaam en interessant is, is hoe de belangrijkste verzorgers met het personage omgaan.
Andere ADHD-symptomen zijn een uitgesproken uitdagend gedrag, stemmingswisselingen of een leerstoornis. Veel kinderen met ADHD zijn soms agressief en raken vaak in conflict met klasgenoten en leerkrachten. Ze hebben moeite om orde te houden en zijn extreem prikkelbaar en ongeduldig. In sommige gevallen hebben ze ook een gedeeltelijke prestatiestoornis zoals dyslexie. ADHD-symptomen bij volwassenen zijn heel anders dan bij kinderen. Zij lijden vaak aan innerlijke rusteloosheid, zijn zeer prikkelbaar en kunnen slecht met hun tijd omgaan.
Hoewel het nu misschien zo lijkt, is ADHD geen rage. Al in het kinderboek “Struwwelpeter”, dat in 1844 werd geschreven door de Frankfurtse psychiater en arts Heinrich Hoffmann, werd de hoofdpersoon afgebeeld met de kenmerkende symptomen. Aangezien de ziekte zich echter niet bij elk kind op dezelfde manier manifesteert, zijn ouders vaak in verwarring. Is hun kind gewoon wat levendiger en verstrooider dan andere kinderen of zit er daadwerkelijk ADHD achter de gedragsproblemen?
Artsen maken een onderscheid tussen drie verschillende vormen van ADHD:
| Type | Kenmerken |
|---|---|
| Overwegend onoplettend type | Dit type wordt gekenmerkt door onoplettendheid; kinderen dagdromen vaak maar zijn niet hyperactief; dit type treft vooral meisjes. |
| Overwegend hyperactief-impulsief type | De aangedane kinderen hebben vaak een verhoogde bewegingsdrang; de belangrijkste symptomen zijn motorische rusteloosheid en impulsiviteit; concentratieproblemen en onoplettendheid komen daarentegen niet voor. |
| Gemengd type | Bij dit type vertonen kinderen afwijkingen op alle drie de gebieden; ze zijn vaak onoplettend, hyperactief en impulsief; dit type is meestal een ernstige vorm van ADHD. |
2. de oorzaken van ADHD zijn complex
In het verleden werd aangenomen dat de stoornis vooral werd veroorzaakt door het gezinsmilieu, de opvoeding en trauma’s in de vroege kindertijd. Tot op heden zijn de precieze oorzaken niet volledig opgehelderd; wetenschappers hebben nu echter ontdekt dat aandachtstekortstoornis grotendeels erfelijk is. Als een of beide ouders aan ADHD lijden, hebben hun kinderen gemiddeld drie tot vijf keer meer kans om aan deze aandachtstekortstoornis te lijden. Bij het onderzoek naar erfelijke factoren hebben wetenschappers ook tweelingen bestudeerd. Bij eeneiige tweelingen lijden beide kinderen in ongeveer 60-80% van de gevallen tegelijkertijd aan ADHD.
Kinderen met ADHD of ADD hebben een veranderde hersenstructuur die duidelijk zichtbaar is op scans zoals een CT of een MRI. Vooral de hersengebieden die van groot belang zijn voor aandacht en gedragscontrole zijn aangetast. Bij kinderen met ADHD kan ook een verandering in het neurotransmittergebied worden vastgesteld.
Genetische oorzaken of structurele veranderingen in de hersenen zijn echter niet alleen verantwoordelijk voor het ontstaan van de ziekte. Ook milieu-invloeden worden in verband gebracht met zowel de ontwikkeling als de manifestatie van de ziekte. Risicofactoren zijn bijvoorbeeld vroeggeboorte of complicaties tijdens de bevalling. Het risico op het ontwikkelen van ADHD neemt ook toe als de moeder tijdens de zwangerschap rookt, alcohol drinkt of drugs gebruikt.
Psychosociale factoren daarentegen kunnen de belangrijkste factor zijn in het verloop van de ziekte. De ontwikkeling kan negatief zijn als de gezinsrelaties instabiel zijn of als ouders en leerkrachten op een verkeerde manier met de ziekte omgaan.
De belangrijkste oorzaken van ADHD:
- genetische aanleg
- veranderde hersenstructuur
- verkeerde aansturing van neurotransmitters
- Milieu-invloeden (nicotine, alcohol, drugs)
- Vroeggeboorte of complicaties tijdens de geboorte
3. ouders moeten de ADHD van hun kind altijd door een arts laten vaststellen.
ADHD bestaat niet, mijn kind is gewoon erg levendig. Wie heeft deze zin niet eerder gehoord? Bij veel kinderen wordt de diagnose vaak veel te laat gesteld. Hoewel het kind een gebrek aan concentratie of gedragsproblemen vertoont, gaan veel ouders er niet mee naar de dokter. Dit kan fatale gevolgen hebben, omdat het kind zijn hele schooltijd last heeft van de symptomen.
Als u niet zeker weet of uw kind echt hyperactief is en aan een aandachtstekortstoornis lijdt, kunt u eerst op internet een ADHD-test voor uw kind doen. Deze test vervangt echter geenszins een bezoek aan de kinderarts, maar dient slechts ter oriëntatie.
Aarzel niet om naar de dokter te gaan als uw kind symptomen van het aandachtssyndroom vertoont. Hoe eerder de diagnose wordt gesteld, hoe beter de aandoening kan worden behandeld.
De arts zal eerst een anamnesegesprek voeren met u en uw kind om u beter te leren kennen. U krijgt een vragenlijst waarop u bijvoorbeeld moet antwoorden welke symptomen uw kind vertoont en of er al medicijnen worden gebruikt. Na een grondig lichamelijk onderzoek zal de arts speciale tests bij uw kind uitvoeren om de aandachtsprestaties en de cognitieve prestaties te bepalen.
4. behandelingsmogelijkheden voor ADHD
Als bij uw kind ADHD is vastgesteld, moet u als gezin samen overleggen welke vormen van behandeling voor u zouden kunnen werken. Een arts of psychotherapeut geeft u uitgebreid advies over verschillende ADHD-therapieën.
Eén vorm van behandeling is ADHD-medicatie. De meest gebruikte ADHD-tabletten bevatten methylfenidaat of amfetamine. Medicijntherapie wordt meestal gebruikt wanneer andere maatregelen niet effectief zijn. In veel gevallen wordt Ritalin, en dus de werkzame stof methylfenidaat, gebruikt bij ADHD- of ADD-therapie. De tabletten verhogen de concentratie dopamine in de hersenen en verbeteren de overdracht van zenuwimpulsen. Therapie met medicijnen als Ritalin is echter zeer omstreden. In een studie uit 2015 ontdekten wetenschappers dat dergelijke medicijnen minder effect hebben dan eerder werd aangenomen.
Voor- en nadelen van de toediening van methylfenidaat:
- het concentratievermogen neemt toe
- Kinderen kunnen hun gedrag beter beheersen
- Hyperactiviteit wordt verminderd
- de getroffen kinderen bouwen zelfvertrouwen op
- in sommige gevallen dient het als basis voor het starten van gedragstherapie
- verlies van eetlust
- hoofdpijn en slaapstoornissen
- verhoging van de bloeddruk en de polsslag
- stemmingswisselingen en aantasting van emoties
Of een kind medicijnen moet nemen om de symptomen te verlichten, hangt ook af van de ernst van de aandoening. ADHD bij een jong kind onder de zes jaar kan normaal gesproken niet met medicijnen worden behandeld. Aangezien dit medicijnen zijn met bijwerkingen, moet u ze niet lichtvaardig aan uw kind toedienen. In sommige gevallen zijn ze echter noodzakelijk om het kind in staat te stellen een grotendeels normaal leven te leiden.
Gedragstherapie kan uw kind ook helpen beter met de ziekte en de symptomen om te gaan. Een psychotherapeut leert het getroffen kind hoe het beter kan omgaan met emoties en problemen. Daarnaast kan gedragstherapie enorm helpen om het gevoel van eigenwaarde van het kind te versterken.
Inmiddels bestaat er ook speciaal ADHD-speelgoed. Deze kunnen uw kind helpen zich te concentreren zodat het zich beter kan concentreren.
5 De juiste manier om met ADHD-kinderen om te gaan
Voor zowel ouders als leerkrachten is het in het begin een grote opgave om op de juiste manier met een ADHD-kind om te gaan. Daarbij moeten alle betrokkenen steeds voor ogen houden dat het kind ook aan de symptomen lijdt. Er zijn enkele maatregelen die het gezins- en schoolleven veel gemakkelijker maken:
- In het gezin: Ouders kunnen het dagelijks leven harmonieuzer maken door de successen van hun kinderen te prijzen, het zelfvertrouwen te versterken en het contact met leeftijdsgenoten aan te moedigen. Daarnaast is het voor een kind met ADHD belangrijk om structuren te creëren en het kind zekerheid te geven. Er moeten vaste tijden worden afgesproken zodat het huiswerk regelmatig en goed wordt gemaakt. De Marburg Concentratie Training wordt ook vaak gebruikt als gedragstherapie training. Wie verdere hulp nodig heeft, kan ook gebruik maken van oudertraining of zich aansluiten bij zelfhulpgroepen. Je kunt ook informatie uitwisselen met andere ouders in een ADHD-forum. ADHD-oudertraining wordt aangeboden door verschillende ondersteunende verenigingen.
- Op school: In sommige gevallen herkennen leerkrachten de ziekte veel te laat. Aanvankelijk worden de ADHD-symptomen van het kind niet als een ziekte gezien. Omdat het lijden van het kind niet serieus wordt genomen, gaan ook zijn prestaties achteruit. Praat met de leerkrachten en probeer samen een goede oplossing te vinden. Het helpt vaak al veel als uw kind op de eerste rij zit, zodat er zo min mogelijk afleiding is.
6 Verder lezen voor ouders en kinderen
No products found.
No products found.
No products found.